ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ : រដ្ឋធម្មនុញ ពុំមានចែង តម្រូវឲ្យមាន តំណាងរាស្ត្រ ១២០ រូបក្នុងពេល បើកសម័យ ប្រជុំដំបូងទេ
ភ្នំពេញ: មានការពិភាក្សានិងបកស្រាយយ៉ាងច្រើនហួសហេតុអំពីថា តើកិច្ចប្រជុំដំបូងរបស់រដ្ឋសភាអាចដំណើរការដោយស្របច្បាប់ជាមួយនឹងតំណាងរាស្ត្រ ១២០ រូប ឬក៏យ៉ាងណា? តាមពិតការបកស្រាយច្បាប់ មិនមែនជាតូនាទីរបស់អ្នកដែលអះអាងខ្លួន ជាអ្នកច្បាប់ ឬក៏អ្នកវិភាគឯករាជ្យនោះទេ ប៉ុន្តែជាតួនាទីរបស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ។
ការបកស្រាយកន្លងមក បានធ្វើឲ្យសាធារណជនវង្វេង ដោយមានអ្នកខ្លះថា ទាល់តែមានសមាជិកសភា ១២០ រូបទើបអាចដំណើរការបានកិច្ចប្រជុំដំបូងរបស់រដ្ឋសភា។ដូច្នេះ ការធ្វើពហិការរបស់បេក្ខជនសមាជិកសភាជាប់ឆ្នោតរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នឹងធ្វើឲ្យស្ទះដល់ការរៀបចំក្បាលម៉ាស៊ីនរដ្ឋសភា និងការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មី។ ចំណែកអ្នកខ្លះទៀតថា ត្រូវការសំឡេងតែ ៥០ បូក ១ ឬក៏សមាជិកសភា ៦៣ រូបប៉ុណ្ណោះ។
រាល់ការបកស្រាយទាំងឡាយ មិនមែនធ្វើឡើងដោយក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ មិនត្រូវយកមកដាក់ក្នុងខួរក្បាលនោះទេ។ ចំណែកមនុស្សគ្រប់គ្នា ក៏មិនត្រូវរំលោភទៅលើសមត្ថកិច្ចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញដែរ។
តាមពិតទៅរឿងនេះ វាជាព្រឹត្តិការណ៍ច្រំដែល ហើយវាមិនគួរមានអ្វីស្រពេចស្រពិលនោះឡើយ។ ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញបានធ្លាប់ធ្វើការបកស្រាយរួចហើយ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៣ ដោយទូលថ្វាយអតីតព្រះមហាក្សត្ររួចហើយអំពីរឿងនេះ។ នៅក្នុងលិខិតរបស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញចុះលេខ ២០/២០០៣ កបធ ចុះកាលបរិច្ឆេទថ្ងៃទី២២ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០៣ ដែលទូលថ្វាយអតីតព្រះមហាក្សត្រ មានខ្លឹមសារថា “ ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញសូមបញ្ជាក់បំភ្លឺម្តងទៀតថា តំណាងរាស្ត្រ ១២០ រូបយ៉ាងតិច គឺជាលក្ខខណ្ឌចាំបាច់ដែលការរៀបចំការបោះឆ្នោតត្រូវបំពេញ ដើម្បីបង្កើតរដ្ឋសភាមួយបាន សម្រាប់នីតិកាលនីមួយៗ។ កាលណាបើលទ្ធផលផ្លូវការដែលអស់មានការតវ៉ាកើត បានចេញចំនួនតំណាងរាស្ត្រស្មើ ឬលើស ១២០ រូប ហើយ គឺរដ្ឋសភាកើតរូបរាងរួចហើយ។ ដំណាក់កាលផ្សេងៗទៀតដែលរដ្ឋសភាថ្មី ត្រូវបំពេញ ដើម្បីអាចទៅចូលកាន់តំណែង ត្រូវអនុវត្តតាមនីតិវិធីដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរបស់រដ្ឋសភា។ (មាត្រា៨២) នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលជាផ្នែកមួយនៃនីតិវិធីនេះ ពុំមានចែងតម្រូវអោយមានចំនួនតំណាងរាស្ត្រ ១២០ រូប យ៉ាងតិចទេ ក្នុងពេលបើកសម័យប្របជុំដំបូង ហើយប្រការ ៥ នៃបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរដ្ឋសភាក៏ឥតមានចែងដែរ ប៉ុន្តែបានចែងចំនួនតំណាងរាស្ត្រដែលត្រូវមាននៅក្រោយពេលបើកនេះ។ ប្រការ ៥ និយាយប៉ុណ្ណេះមានន័យច្បាស់លាស់គ្រប់គ្រាន់ណាស់ហើយ”។
នៅប្រការ ២ ថ្មី នៃបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរដ្ឋសភានិយាយថា “នៅពេលបើកសម័យប្រជុំលើកទី១ នៃនីតិកាលនីមួយៗ រដ្ឋសភាត្រូវចាប់ដំណើរការក្រោមអធិបតីភាពប្រធានបណ្តោះអាសន្នមួយរូប ដែលបេក្ខជនជាប់ឆ្នោតមានអាយុច្រើនជាងគេ ដែលមានវត្តមាន ហើយមានសមាជិកប្រាំរូបដែលជាបេក្ខជនជាប់ឆ្នោតមានអាយុតិចជាងគេ ដែលមានវត្តមានជាលេខាធិការ ដើម្បីជួយប្រធានក្នុងការងារ។ នៅក្នុងចំណុច “ក” និយាយថា “ក្នុងករណីធម្មតា ក្រោមការដឹកនាំរបស់ព្រឹទ្ធសមាជិករដ្ឋសភាខាងលើនេះ ប្រសិនបើមានកូរ៉ុមលើសពីពាក់កណ្តាលនៃចំនួនសមាជិកទាំងមូល រដ្ឋសភាត្រូវចាប់ផ្តើមធ្វើការតាមរបៀបរវារៈ។”
ចំណែកប្រការ ៥ ថ្មី (ពីរ) បាននិយាយថា “ក្រោយពីព្រះមហាក្សត្រ ឬព្រះរាជតំណាងបានបើកនីតិកាលរដ្ឋសភារួចហើយ ហើយបើអង្គសភាមានសមាជិកមានលើសពីពាក់កណ្តាល នៃចំនួនសមាជិករដ្ឋសភាទាំងមូល រដ្ឋសភាអាចដំណើរការបន្តតាមរបៀបវារៈដូចមានចែងនៅក្នុងប្រការ ២ ថ្មី (ពីរ)។”
ដោយផ្អែកតាមការបកស្រាយរបស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ និងបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង ដែលបានលើកយកមកបង្ហាញខាងលើ មនុស្សគ្រប់គ្នាដោយរួមទាំងអ្នកដែលអះអាងខ្លួនជាអ្នកច្បាប់ និងអ្នកវិភាគឯករាជ្យយល់ច្បាស់ថា ការបើកសម័យប្រជុំដំបូង នៃនីតិកាលនីមួយៗ របស់រដ្ឋសភា មិនត្រូវការតំណាងរាស្ត្រយ៉ាងតិច ១២០ នាក់ទេ ហើយត្រូវការតែសមាជិករដ្ឋសភា ៦៣ រូប ឬពាក់កណ្តាលបូកមួយ នៃសមាជិកសភាទាំងអស់ ១២៣ រូបប៉ុណ្ណោះ។
ដូច្នេះល្មមនាំគ្នាឈប់បកស្រាយតាមចិត្តដោយខុសពីតួនាទីរបស់ខ្លួន និងខ្លឹមសារ នៃការបកស្រាយរបស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញកន្លងមក។ ការបកស្រាយមិនច្បាស់លាស់ នឹងធ្វើឲ្យអាប់អួដល់បរិយាកាសនយោបាយ និងធ្វើឲ្យមានការកេងចំណេញនយោបាយពីការបកស្រាយខុសសមត្ថកិច្ច និងមិនត្រឹមត្រូវទាំងនេះ៕
ប្រភពពី CEN
