ប្រវត្តិសាស្ត្រ ៖ ឯករាជ្យបរិបូរនៃកម្ពុជាពុំមែន បានពីសន្និសីទអន្តរជាតិ នៃហ្សឺណែវក្នុងឆ្នាំ១៩៥៤នោះទេ
ភ្នំពេញ ៖
អត្ថបទនេះជាព្រះសំណេរផ្ទាល់ព្រះហស្តដោយព្រះករុណាព្រះបាទ
សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ព្រះមហាវីរក្សត្រ ព្រះវររាជបិតា
ឯករាជ្យបូរណភាពទឹកដី និងឯកភាពជាតិខ្មែរ «ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ»
កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៦ មានដូចតទៅ ៖
I- ថ្ងៃនេះ(អង្គារ ទី២៥
ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៦) ខ្ញុំបានអានអត្ថបទមួយក្នុងសារព័ត៌មាន ”
Cambo dia Daily “ មានចំណងជើងថា ” គេបាននិយាយល្អពីតាម៉ុក
ក្នុងឱកាសដុតសពគាត់ ” អត្ថបទតាក់ តែងដោយ PHANN ANA និង ADAM
PIORE ។
នៅក្នុងអត្ថបទនេះគេបានសរសេរថា “សន្និសីទហ្សឺណែវក្នុងឆ្នាំ១៩៥៤បានបញ្ចប់អាណានិគមនិយមបារាំងសែស”។
បើយើងនិយាយពីប្រទេសវៀតណាមខាងត្បូង
និងប្រទេសលាវ សន្និសីទអន្តរជាតិប្រជុំនៅ ទីក្រុងហ្សឺណែវ
ប្រទេសស្វីស ក្នុងឆ្នាំ១៩៥៤
បានផ្តល់ឯករាជ្យបរិបូរណ៍ឲ្យប្រទេសទាំងពីរនេះពិត មែន។
ចំណែកកម្ពុជាយើងវិញពី មហាក្សត្រ រាជរដ្ឋាភិបាលខ្មែរដែលមានសម្តេច
ប៉ែន នុត ជានាយក និងប្រជាជាតិខ្មែរ ប្រជារាស្ត្រជីវពល
នារីក្លាហានសីហនុនិយម ដែលជាអ្នកបានកសាង
បានសមិទ្ធិពីដើមដល់ចុងនូវឯករាជ្យជាតិ ដោយខ្លួនឯង
គ្មានបរទេសណាជួយខ្មែរយើងបន្តិចបន្តួច សោះឡើយ។
ភ័ស្តុតាងគ្រប់លក្ខណៈទាំងអស់ដែលមានជាឯកសារស្របច្បាប់និងតាមប្រវត្តិសាស្ត្របរិសុទ្ធ មានដូចតទៅនេះ
II- តាមច្បាប់អន្តរជាតិ
ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាយើងបានទាត់ចោលអាណានិគមនិយម
បារាំងសែសជាដាច់ខាត ហើយឡើងទៅកាន់ឋានៈ ជាប្រទេសឯករាជ្យឡើងវិញ
ចាប់ពីថ្ងៃទី៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៤៩ គឺថ្ងៃដែលមហាក្សត្រខ្មែរ
មានស្តេចក្រុមហ្លួង ស៊ីសុវត្ថិ មុនីពង្ស ជារាជតំណាង
ចុះហត្ថលេខាជាផ្លូវការជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាលនៃសាធារណរដ្ឋបារាំងសែស
នៅរដ្ឋធានីប៉ារីស លើសន្ធិសញ្ញាថ្មី។ សន្ធិសញ្ញាចុះថ្ងៃទី០៨
ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៤៩ នេះដែលរដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភា
សាធារណរដ្ឋបារាំងសែស ឲ្យសច្ចាប័នដ៏ឧឡារិក
ចែងដ៏ច្បាស់លាស់ណាស់ថា សាធារណរដ្ឋបារាំងសែសទទួល
ស្គាល់ជាផ្លូវច្បាប់នូវឯករាជ្យនៃរាជាណាចក្រកម្ពុជា
ហើយទុកជាមោឃៈអំណិះតទៅនូវសន្ធិសញ្ញា បារាំង-ខ្មែរនៃឆ្នាំ១៨៦៣
ព្រមទាំងអនុសញ្ញាបារាំង -ខ្មែរនៃឆ្នាំ១៨៨៤។
ក្រោយចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាថ្ងៃទី៨
ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៤៩ មហាប្រទេសចំនួនប្រាំមួយ គឺសហរដ្ឋអាមេរិក
រាជាណាចក្រអង់គ្លេស អ៊ីតាលី កាណាដា រាជាណាចក្រថៃ និងសាធារណរដ្ឋ
តួកគី (Turquie) ដែលសុទ្ធតែជាប្រទេសធំៗ ទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការ
និងផ្លូវរដ្ឋយ៉ាង ឆាប់រហ័សនូវ ឯករាជ្យនៃ រាជាណាចក្រកម្ពុជាយើង។
មុនឆ្នាំ១៩៥២
ដែលជាឆ្នាំខ្ញុំចាប់ផ្តើមរាជបូជនិយកិច្ចដើម្បី
ឯករាជ្យពេញទីនៃកម្ពុជា ប្រទេសដែលទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការនូវឯករាជ្យ
នៃកម្ពុជាយើងបូកសរុបទៅមានចំនួន ៣៥។
យើងនិងគេក៏បានទាក់ទងគ្នាលើវិស័យទូត ដោយទូតមានឋានៈ
ខ្ពស់បំផុត គឺឯកអគ្គរាជទូត និងឯកអគ្គរដ្ឋទូត។
III-នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា
បារាំងសែសបានផ្ទេរថ្វាយមហាក្សត្រនូវខេត្តបន្តបន្ទាប់ដែលខ្ញុំ
និងរាជការខ្មែរយើងកាន់កាប់ មានអំណាចលើគ្រប់វិស័យ
ហើយបារាំងក៏ត្រូវអស់មានអំណាចលើ វិស័យទាំងនោះ។
ក្នុងឆ្នាំ១៩៤៩
បារាំងផ្ទេរថ្វាយខេត្តសៀមរាប និងកំពង់ធំ។ ក្នុងឆ្នាំ១៩៥១
បារាំងផ្ទេរថ្វាយ នូវមហាខេត្តបាត់ដំបង។ ខេត្តសៀមរាប-អង្គរ
កំពង់ធំ និងបាត់ដំបងក៏ទៅជាភាគឯករាជ្យបរិបូរណ៍
នៃរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ ខ្ញុំក៏ត្រូតកងទ័ពខ្លួនឯង
ដោយក្នុងខេត្តឯករាជ្យទាំងបីនេះ អស់មានទ័ព បារាំងហើយ។
ក្នុងសម័យនោះ សារព័ត៌មានធំនៃរាជាណាចក្រថៃ ដូចជា STNDARD
Magazine ដែលបានសង្កេតការណ៍ដោយផ្ចិតផ្ចង់ បានសរសេរថា ”
មហាក្សត្រ នរោត្តម សីហនុ ដឹកនាំប្រជារាស្ត្រ រួមជាតិលោក
ដោយសុភនិច្ឆ័យ សន្តិវិធី មានសម្បជញ្ញៈ ទទួលខុសត្រូវល្អ
ហើយដឹកនាំប្រទេសលោក ឆ្ពោះទៅឯករាជ្យពេញលេញ”។
IV-
ដោយសាធារណរដ្ឋបារាំងចេះតែពន្យារពេលដែលត្រូវផ្ទេរនូវអំណាចផ្សេងៗ
មកជូន កម្ពុជា
ដែលមានលក្ខន្តិកៈជារដ្ឋឯករាជ្យចាប់តាំងពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៤៩
នោះមក ខ្ញុំក៏បានបង្កើត ឡើងក្នុងឆ្នាំ១៩៥២
នូវលចនារាជបូជនីយកិច្ចដើម្បីឯករាជ្យពេញទីនៃកម្ពុជា
ដែលប្រជាជាតិទាំង មូល ព្រះសង្ឃ និងប្រជារាស្ត្រសីហនុនិយមជាដើម
ទាំងបុរស ទាំងស្ត្រី ទាំងក្មេង ទាំងចាស់ លោក គាំទ្រ
អបអរសាទរយ៉ាងខ្លាំង និងយ៉ាងសកម្មជាអតិបរមា។ មានចលនាជីវពល
នារីក្លាហាន និងទា ហានខ្មែររត់ចោល មេទាហានបារាំង
មកនៅជាមួយមហាក្សត្រ ក្នុងតំបន់រំដោះកំពង់ធំ សៀមរាប បាត់ដំបង។
ដោយឃើញថាខ្លួនអាចពើបប្រទះនូវគ្រោះថ្នាក់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរនៅក្នុង
ប្រទេសខ្មែរ បន្ថែម ទៅលើការលំបាកបំផុត ជិតបរាជ័យ១០០%
ហើយលើវិស័យសង្គ្រាមនៅដៀនបៀនហ្វូ (Dien Bien Phu)
វៀតណាមខាងជើង បារាំងក៏ដយល់ព្រមធ្វើការជាមួយនឹងខ្មែរ
ដើម្បីផ្ទេរថ្វាយមហាក្សត្ររាជា ណាចក្រកម្ពុជា យើងនូវអំណាច
និងសមត្ថកិច្ច លើវិស័យណាដែលខ្លួនមិនទាន់បានផ្ទេរមកជូន
កម្ពុជា ឯករាជ្យនៅឡើយ។
លោក Risterucci តំណាងសាធារណរដ្ឋបារាំង
ឯកឧត្តម សម្តេច ប៉ែន នុត តំណាងរាជាណា ចក្រកម្ពុជា
ព្រមទាំងឥស្សរជន និងអ្នកជំនាញការសំខាន់បារាំង និងខ្មែរ
បានខិតខំធ្វើការចរចា ដ៏ត្រឹមត្រូវនៅរាជធានីភ្នំពេញ
រហូតដល់ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥៣ ទើបបានលទ្ធផលដែលជាទីពេញចិត្ត
នៃភាគីខ្មែរ ។ លទ្ធផលនោះមានដូចតទៅ៖
-ថ្ងៃទី២៩ ខែសីហា ឆ្នាំ១៩៥៣:
រដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋបារាំង ផ្ទេរមកជូនរាជរដ្ឋាភិបាល
កម្ពុជានូវសមត្ថកិច្ចទាំងអស់គឺ ១០០% លើវិស័យតុលាការ វិស័យប៉ូលិស
និងសន្តិសុខ នៅលើទឹកដី កម្ពុជាទាំងមូល។
-ថ្ងៃទី១៧ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៥៣:
រដ្ឋាភិបាលសាធាណរដ្ឋបារាំងផ្ទេរមកជូនរាជរដ្ឋាភិបាល កម្ពុជា
នូវសមត្ថកិច្ចទាំងអស់លើវិស័យយោធា។
រាជរដ្ឋាភិបាលនៃមហាក្សត្ររាជាណាចក្រកម្ពុជា មានអធិបតេយ្យភាពពេញទី
និងសមត្ថកិច្ចទាំងអស់លើទឹកដីរាជាណចក្រកម្ពុជា។
-ថ្ងៃទី០៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥៣:
លោកអគ្គមេបញ្ជាការសេនាធិការ ព្រមទាំងកងទ័ពជើងគោក ជើងអាកាស
ជើងទឹកបារាំង និងសហភាពបារាំងថ្វាយបង្គំលាមហាក្សត្រកម្ពុជា
ហើយចាកចេញ ជាដាច់ខាត
ដោយមិនវិលត្រឡប់មករាជាណាចក្រកម្ពុជាវិញឡើយ។
ទន្ទឹមនឹងនេះ
ខ្ញុំក៏បានសម្រេចជាផ្លូវការ ហើយដោយលាយល័ក្ខអក្សរ
សរសេរជាផ្លូវការ ទៅរដ្ឋបារាំងថា ចាប់ពីថ្ងៃទី០៩ ខែវិច្ឆិកា
ឆ្នាំ១៩៥៣ នេះទៅ រាជាណាចក្រកម្ពុជា ក្នុងឋានៈខ្លួនជា
ប្រទេសឯករាជ្យពេញទី
ឈប់ធ្វើជាសមាជិកនៃហសភាពបារាំងហើយៗមានអធិបតេយ្យភាពពេញ
ទីលើវិស័យកិច្ចការ និងសមត្ថកិច្ចទូតទាំងឡាយ។
ដូច្នេះចាប់ពីថ្ងៃទី០៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥៣ នេះទៅ
ប្រទេសខ្មែរយើងមានឋានៈស្មើនឹងសាធារណរដ្ឋបារាំង
គឺមានឋានៈជារដ្ឋឯករាជ្យពេញទី។ ចាប់ពី ពេលនោះមកខ្មែរ
និងបារាំងក៏ស្រឡាញ់រាប់អានគ្នា ជាមហាមិត្តដ៏ស្មោះដរាបតរៀងទៅ។
V-ទស្សនាវដ្តីមានមហា
ប្រិយភាពក្នុងសាធារណរដ្ឋបារាំងសែសឈ្មោះ PARIS MATCH
ធ្លាប់តែស្អប់ខ្ញុំណាស់។ ការដែល PARIS MATCH
ទទួលសារភាពនៅក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥៣ ថា
ខ្ញុំបានកសាងនូវឯករាជ្យបរិបូរណ៍ជូនកម្ពុជា
ព្រមទាំងបានបណ្តេញកងទ័ពបារាំងអស់ឲ្យចាកចេញ
ជាដាច់ខាតអំពីដែនដីកម្ពុជានៅក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥៣នោះ
ជាសក្ខីកម្មមានតម្លៃបំផុត ជាចម្លើយ
ប្រវត្តិសាស្ត្រឆ្លើយទៅអ្នកដែលអះអាងដោយអសុទ្ធិចិត្ត ទុច្ចរិតថា
សន្និសីទហ្សឺណែវ ឆ្នាំ១៩៥៤ ទេ
ដែលផ្តល់ឲ្យកម្ពុជានូវឯករាជ្យបរិបូរណ៍។
មហាទស្សនាវដ្តី PARIS MATCH ច្បាប់លេខ
២៤៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥៣ បានសរសេរថា
“ជាការគួរឲ្យព្រួយស្រពោនក្នុងចិត្តគំនិតពេកណាស់ ដែល
ឃើញមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហនុ គំនាប់បារាំងសែស
ដែលត្រូវចាកចេញពីកម្ពុជា។ នរោត្តម សីហនុ មានឥរិយាបថ
ធ្វើដូចមហាក្សត្រ ហង់រី ទី៤ (Henri IV)។ ព្រះអង្គគំនាប់ពូជ
សាសន៍អេស្ប៉ា ញ៉ុល ដែលលោកចេះធ្វើឲ្យគេចាកចេញពីប្រទេសបារាំង
វិលត្រឡប់ទៅកាន់ប្រទេសអេស្ប៉ាញ របស់ខ្លួនវិញ។ នរោត្តម សីហនុ
នេះជាមនុស្សគ្មានតម្លៃដូច មហាក្សត្រ ហង់រី ទី ៤ (Henri IV)
នោះ ទេ ។ សីហនុ និងខ្មែរដែលដើរតាមលោកជឿជាក់ថា
ការដែលកម្ពុជាបានជោគជ័យ បណ្តេញ បារាំង
និងអំណាចនៃបារាំងសែសឲ្យចេញពីកម្ពុជាទៅនោះ
ជាការបើកទ្វារឲ្យប្រទេសជាតិ ហើយនឹងរាស្ត្រខ្មែរពើបប្រទះ
និងសមិទ្ធិបាននូវយុគ្គសម័យមាស ។
ប៉ុន្តែយើងបារាំងសែសអាចទាយបានថា សម័យមាសរបស់
សីហនុនិងខ្មែរដែលដើរតាមលោកនេះពុំអាចមានអាយុយឺនយូរហួសពី៤
ឆ្នាំទេ ហើយ៤ឆ្នាំនេះទៀតបើ ព្រះពុទ្ធនិងហូជីមិញ( HO CHI
MINH ) លោកព្រះពុទ្ធមេត្តា។ ” មហាទស្សនាវដ្តី PARIS MATCH
នេះខឹងសម្បារនឹងឯករាជ្យបរិបូរណ៍របស់យើងពេកទៅ
រហូតដល់ទៅប្រទេចផ្តាសាកម្ពុជាយើងថា
ឯករាជ្យបរិបូរណ៍និងយុគ្គសម័យមាស នៃប្រទេសជាតិខ្មែរយើង
មិនមានអាយុជាង៤ឆ្នាំទេ។ តែ ឯករាជ្យបរិបូរជាតិយើង
និងយុគ្គសម័យមាស នៃខ្មែរឯករាជ្យយើង ត្រូវអស់ជីវិតនៅថ្ងៃទី១៨
ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧០ ដោយសារស្នាដៃខ្មែរឈ្មោះ លន់ ណុល , សិរិមៈតៈ
, ស៊ីម វ៉ា , ទ្រិញ វ៉ាញ , ចេង ហេង ទៅតាមទំនាយ
និងការប្រទេចផ្តាសា នៃមហាទស្សនាវដ្ឋី PARIS MATCH នេះ
។វាខុសតែចំនួនឆ្នាំប៉ុណ្ណោះគឺ ១៧ ឆ្នាំ មិនមែន ៤ ឆ្នាំទេ ។
អំពីសកម្មភាពនៃការស្ថាបនាជូនកម្ពុជាយើង
នូវឯករាជបរិបូរបានសម្រេចច្រើនខែមុន
សន្និសីទអន្តរជាតិហ្សឺណែវឆ្នាំ១៩៥៤
ខ្ញុំមានកិត្តិយសជូនជ្រាបនូវ សក្ខីកម្មដ៏សំខាន់ចំនួន៣ ទៀត–
សក្ខីកម្មទី១: សារព័ត៌មានវៀតណាមខាងត្បូងឈ្មោះ DAN-TA។
របបសាធារណរដ្ឋ វៀតណាមខាងត្បូងនេះ គេមិនស្រឡាញ់ខ្ញុំទេ។
តែសារព័ត៌មាន DAN-TA នៅខែមីនា ឆ្នាំ១៩៥៤
បានផ្តល់យុត្តិធម៌ឲ្យខ្ញុំ ដោយសរសេរថា ៖
យើងត្រូវតែទទួលស្គាល់ថា មហាក្សត្រ នរោត្តម សីហនុ
ជារាជាមហាភ្លឺស្វាង ដែលគេរាល់គ្នាគួរគោរព។
គេរាល់គ្នាក្នុងសម័យមុននេះ មិននឹកស្មានទាល់តែសោះថា
ហ្លួងក្មេងដែលធ្លាប់តែស្មោះ ចំពោះប្រទេសបារាំងសែស
អាចប្រែក្លាយនាសម័យបច្ចុប្បន្ននេះ
ទៅជាអ្នកហ៊ានប្រឆាំងហ្នឹងបារាំងសែសយ៉ាងស្វិតស្វាញ និងដោយថាមពល
គួរឲ្យគេ រាល់គ្នាកោតសរសើរ ។ លោកប៉ិនប្រសប់ដ៏ប្លែកអស្ចារ្យ
ក្នុងការដែលលោកធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលបារាំង ចុះចាញ់បន្តិចម្តងៗ ។
- សក្ខីកម្មទី២ : លោក Wilfred BURCHETT
ជនជាតិអូស្ត្រាលី ក្នុងសៀវភៅ ” ធ្វើដំណើរ
ទៅតាមផ្លូវទឹកទន្លេមេគង្គ ឡើងពីត្បូងឆ្ពោះទៅជើង ” (
បោះពុម្ពនៅរដ្ឋធានីហាណូយក្នុងឆ្នាំ១៩៥៧) គាត់បានសរសេរ ថា ”
សីហនុ ចង់បានឯករាជ្យពេញលេញជូនកម្ពុជា ។ ច្បាស់ណាស់ថា
គ្មានអ្នកណាមន្ទិលសង្ស័យទេ ចំពោះ សីហនុ ដែលជាអ្នកស្នេហាជាតិ
ដ៏ធំក្នុងការទាមទារឯករាជ្យដ៏បរិបូរជូនប្រទេសគាត់។
គាត់បានបញ្ចេញដោយចំហនូវឥរិយាបថដ៏រឹងប៉ឹងហើយគាត់ ឱហាត ចចេស
រហូតបានឯករាជ្យពេញលេញគ្រប់លក្ខណៈជូនមាតុភូមិគាត់ ។
- សក្ខីកម្មទី៣ : លោកសាស្តាចារ្យ KLAUS
MEHNERT ជនជាតិអាល្លឺម៉ង់ ( សាធារណរដ្ឋសហព័ន្ធអា ល្លឺម៉ង់ )
នៅក្នុងទស្សនាវដ្តី ” OST EUROPA “ បានសរសេរថា ”
ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម សីហនុ ទ្រង់ប្រ
សូត្រនៅក្នុងឆ្នាំ១៩២២។ លោកបានឡើងគ្រងរាជ្យ
នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៤១។ បារាំងសែសម្នាក់បាននិយាយ ប្រាប់ខ្ញុំថា
រដ្ឋាភិបាលអាណានិគមបារាំងសែស នឹកស្មានថា បារាំងអាចធ្វើឲ្យសីហនុ
ទៅជាហ្លួង បាវដាយ (BAO DAI ) ទី២។
បារាំងសែសនោះបានបន្ថែមបានសេចក្តីថា «
យើងខ្ញុំបារាំងគិតស្មានខុសស្រឡះអំពី សីហនុ គឺភាន់ច្រឡំយ៉ាងធ្ងន់
» ។ ធម្មជាតិពិតប្រាកដនៃព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម សីហនុ
គឺលោកមានចរិតមាំទាំ រឹងប៉ឹងបំផុត មិនអាចកាច់ពត់គាត់បានទេ ។
សីហនុ ខុសស្រឡះពីឥស្សរជនជាតិសាសន៍នានា ដែលចំណុះប្រទេសបារាំង ។
ដោយសារការខិតខំផ្ទាល់ និងដោយសាររាជបូជនីយកិច្ចរបស់ នរោត្តម
សីហនុ នេះហើយ
ទើបកម្ពុជាបានទទួលពីប្រទេសបារាំងសែលមកវិញនូវអធិបតេយ្យភាពពេញទី
ហើយសមិទ្ធិឯករាជ្យបរិបូរនេះទៀត ក៏សីហនុ
ចេះធ្វើបានដោយពុំមានចម្បាំងសង្គ្រាមអ្វីមួយឡើយ។
VI-នៅទីបញ្ចប់ខ្ញុំសូមនិយាយអំពីសន្និសីទអន្តរជាតិនៅទីក្រុងហ្សឺណែវ(ប្រទេសស្វីស)នាឆ្នាំ១៩៥៤ ។
ក- ពួកខ្មែរឥស្សរៈ ទាំងកងទ័ព
ទាំងមេទ័ព បានស្ម័គ្រចិត្តចុះចូលជាមួយនឹងខ្ញុំ
ហើយនឹងរាជរដ្ឋាភិបាលគ្រប់ក្រុមអស់ទៅហើយ។
ក្រុមខ្លះបានចូលតាំងពីខេត្តសៀមរាប និងកំពង់ធំ បានឯករាជ្យ
ពេញទីនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៤៩ ហើយក្រុមខ្លះនៅឆ្នាំ១៩៥១
នៅពេលដែលបារាំងផ្ទេរខេត្តបាត់ដំបងថ្វាយមហាក្សត្រវិញ។
កងទ័ពខ្មែរឥស្សរៈ
ដែលនៅសេសសល់បានចុះចូលនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៥២ ជាមួយនឹងខ្ញុំ
នៅពេលដែលខ្ញុំចាង់ផ្តើមរាជបូជនីយកិច្ច
ដើម្បីឯករាជ្យបរិបូរនៃកម្ពុជា ។
ដូច្នេះជាច្រើនឆ្នាំ ច្រើនខែ
មុនសន្និសីទអន្តរជាតិនៅទីក្រុងហ្សឺណែវ ខ្មែរគ្រប់ក្រុមពេញចិត្ត
ចំពោះឯករាជ្យបរិបូរនៃប្រទេសជាតិខ្លួន
ហើយពុំបានផ្ញើសេចក្តីសង្ឃឹមរបស់ខ្លួនលើសន្និសីទ
អន្តរជាតិនាទីក្រុងហ្សឺណែវ នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៥៤នោះទេ ។
ខ្ញុំក៏បញ្ជូនវរជន
ឥស្សរជនខ្មែរមួយចំនួន
ឲ្យទៅចូលរួមសន្និសីទអន្តរជាតិនៅទីក្រុងហ្សឺណែវ
នាឆ្នាំ១៩៥៤នោះដែរ ដើម្បីឲ្យសន្និសីទនោះដឹងថា
ភារកិច្ចរបស់ខ្លួនគឺត្រូវរវល់តែនឹងបញ្ហា
វៀតណាមខាងត្បូងនិងប្រទេសលាវ។ ចំណែកកម្ពុជាវិញ ខ្មែរទីពឹងខ្មែរ
ហើយបានទទួលជោគជ័យ សព្វគ្រប់អស់ហើយ
ក្នុងការសមិទ្ធិឯករាជ្យដ៏បរិបូរជូនជាតិមាតុភូមិ
ព្រមទាំងបូរណភាពទឹកដី និងឯកភាពជាតិ ។
ខ- នៅក្នុងសន្និសីទអន្តរជាតិហ្សឺណែវនា
ឆ្នាំ១៩៥៤ មានមហាអំណាចបរទេសមួយចំនួន
បានខិតខំបែងចែកកម្ពុជាជាពីរភាគ ដូចគេបែងចែកប្រទេសលាវ
និងប្រទេសវៀតណាម។ ប៉ុន្តែ មហាប្រទេសនោះត្រូវទទួលបរាជ័យ១០០%
ដោយសារប្រទេសខ្មែរ យើងបានតស៊ូនឹងកងទ័ពវៀតមិញ
ហើយនឹងបរិវារគាត់គឺ ខ្មែរវៀតមិញ មិនឲ្យលទ្ធភាព
តែងតាំងរដ្ឋការបាននៅលើ ដែនដីកម្ពុជាមួយភាគណាទេ។
ដូច្នេះសន្និសីទអន្តរជាតិនៅទី ក្រុងហ្សឺណែវ នាឆ្នាំ១៩៥៤
មានលទ្ធភាពបែងចែក៖
-ប្រទេសលាវជាពីរភាគ
ដោយមួយភាគបានទៅពួកកុម្មុយនីស្តលាវ ( Pathet Lao Neo Lao
Haksat ) មួយភាគទៀតបានទៅរដ្ឋាភិបាលលាវ វៀងច័ន្ទ ។
- ប្រទេសវៀតណាមជាពីរ ៖
មួយភាគជាភាគឯករាជ្យពេញទី
គឺសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យវៀតណាមខាងជើង។ មួយភាគទៀត គឺវៀតណាម
ខាងត្បូង ដែលរណបសហរដ្ឋអាមេរិក។
ពួកវៀតកុង(រណសិរ្សរំដោះជាតិវៀតណាមខាងត្បូង ) បានតស៊ូ
និងមានសមត្ថភាពពង្រីកពង្រឹង
ជាបន្តបន្ទាប់នូវទឹកដីតំបន់រំដោះក្នុងវៀតណាមខាងត្បូង។
ចំណែកកម្ពុជាវិញ
សន្និសីទអន្តរជាតិហ្សឺណែវ នាឆ្នាំ១៩៥៤ ទទួលសារភាពថា
រាជរដ្ឋាភិបាលខ្មែរមានអធិបតេយ្យភាពពេញទីលើដែនដីខ្មែរទាំងស្រុង
ដូច្នេះក្រុមប្រជាជន គឺ ខ្មែរវៀតមិញ
ត្រូវសុខចិត្តចូលទៅក្នុងសហគមន៍ខ្មែរ
ហើយមានលក្ខន្តិកៈជាគណបក្សនយោបាយខ្មែរមួយក្នុងចំណោមគណបក្សខ្មែរ
នានា ( គណបក្សសេរីនិយមរបស់ព្រះអង្គ ម្ចាស់នរោត្តម នរិន្ទដេត –
គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ -គណបក្សបុនក្ការរបស់លោក លន់
ណុល-ទ្រង់សិរិមៈតៈ ជាដើម ) ។
រីឯសន្ធិសញ្ញាយុទ្ធសន្តិភាពបញ្ចប់ចំបាំងនៅឥណ្ឌូចិន វិញគឺ ឯកឧត្តម
ញឹក ជូឡុង ទេ ដែលចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាយុទ្ធសន្តិភាព ជាមួយ
នឹងឯកឧត្តម Ta Quang Buu ( តំណាង វៀតណាម ខាងជើង )
ត្បិតកម្ពុជាជាប្រទេស ឯករាជ្យមុនសន្និសីទក្រុងហ្សឺណែវ ។
រីឯលាវនិងវៀតណាមខាងត្បូង ដែលមិនទាន់បាន ឯករាជ្យបរិបូរគឺ
លោកឧត្តមសេនីយ៍បារាំងសែស ឈ្មោះ Delteil
ជាអ្នកចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាយុទ្ធសន្តិភាពជាមួយនឹងឯកឧត្តម Ta
Quang Buu ( តំណាងវៀតណាមខាងជើង )៕
ប្រភពពី នគរវត្ត
