ពលរដ្ឋមានជម្លោះជាមួយ ក្រុមហ៊ុនចិនរស់នៅ លើទូកដើម្បីទាមទារ នៅទីតាំងចាស់
កោះកុងៈ សម្បុរខ្មៅស្រអែមពាក់អាវរហែករយ៉ីរយ៉ៃឈរនិយាយនៅ
ខាងមុខទូក ដែលលាក់នៅមាត់សមុទ្រកណ្តាលព្រៃ
បានចាត់ទុកថាជាផ្ទះថ្មីរបស់ខ្លួន
បន្ទាប់ពីក្រុមហ៊ុនចិនសហការជាមួយកម្លាំងទាហាន
ដុតបំផ្លាញកាលពីចុងខែ មករា ឆ្នាំ ២០១៤ លោក តេង ខន អាយុ ៥៥ឆ្នាំ
បានសម្រេចចិត្តនាំសមាជិកគ្រួសារ ១០ នាក់របស់គាត់មករស់នៅលើ
ទូកដើម្បីចៀសផុតពីការដុតបំផ្លាញម្តងទៀត។
និយាយទាំងទឹកមុខមុតមាំបើទោះជាផ្ទះត្រូវបានក្រុមហ៊ុន យូញៀន ឌីវើឡុបមេន គ្រុប បាន ដុតឲ្យរាបដល់ដីនៅសល់តែផេះ គល់ស្វាយ និងដើមត្នោតដែលបានបន្សល់តាំងពីដូនតាមកនោះលោក តេង ខន បានបន្លឺសំឡេងរបស់លោកថា៖ «ខ្ញុំគ្មានការព្រួយបារម្ភចំពោះចិនដុតផ្ទះសម្បែងទេ យើងអស់ផ្ទះមករស់នៅក្នុងទូក ហើយពួននៅក្រោយៗព្រៃបើពេលណាចិនមកយើងរុញទូកចេញទៅសមុទ្រ»។
លោកឲ្យដឹងថា លោកមករស់នៅលើទូកនេះដើម្បីរកស៊ីនេសាទចិញ្ចឹមជីវិតគ្រួសារដែល មានកូនចំនួន ១០ នាក់ បន្ទាប់ពីចិនបានដុតផ្ទះអស់។ លោកថ្លែងថា៖ «បើគេហ៊ានតែដុតទូករបស់ខ្ញុំអាចនឹងមានហិង្សាកើតឡើង វាអាចមានអ្នកស្លាប់និងមានអ្នករស់»។
ជាប់នៅនឹងទូកមានចម្ការ ស្វាយចន្ទីនិងដើមដូង ឆ្នាំងបាយ ធុងទឹក និងខោអាវហាលនោះលោកបានឲ្យដឹងទៀតថា ការរស់នៅលើទូកវាលំបាក តែមិនដឹងថាធ្វើយ៉ាងម៉េចនោះទេ ពេលខ្លះក៏នឹកឃើញតូចចិត្តដែរ តែបើគេដុតហើយ ហើយបើសង់នៅលើដីទៀតខ្លាចគេនឹងមកដុតទៀតដូច្នេះមានតែទ្រាំរស់ នៅលើទូកមួយរយៈសិនដើម្បីឲ្យស្ថានភាពស្ងប់ស្ងាត់រួចត្រឡប់ទៅ ធ្វើផ្ទះនៅលើដីកន្លែងចាស់វិញ។
លោកថា៖ «យើងរស់នៅលើទូកងាយស្រួលនឹងគេចជាមួយចិន»។
លោកឲ្យដឹងថា លោកមិនទាន់បានវាស់វែងដីឬក៏ទទួលសំណងមួយកាក់មួយសេនពី ក្រុមហ៊ុនទេ ហើយនៅពេលចៅហ្វាយស្រុកមកដេញឲ្យទៅនៅផ្ទះថ្មីគេឲ្យតែផ្ទះ មួយនិងដីព្រៃសរុប ៣ ហិកតា តែលោកមិនចង់បានគឺចង់រស់នៅកន្លែងដដែលឬក៏អាចផ្តល់ជាសំណងឲ្យ ពួកលោកបើគេចង់បានដី។ លោកថា៖ «បើខ្ញុំទៅរស់នៅដីថ្មីមានតែដាច់ពោះស្លាប់ អ្នកដែលទៅនៅកន្លែងថ្មីភាគច្រើនរត់មកក្រោមវិញអស់ហើយ គេសង់ខ្ទមនៅលើដីស្រែចាស់របស់ពួកគេវិញ»។
ជក់បារីបង្ហើរផ្សែងបណ្តើរនិយាយបណ្តើរថា នៅពេលគេចុះមកដុតផ្ទះរបស់លោកនៅថ្ងៃ ទី២៤ ខែ មករា គេមិនបានប្រាប់ឲ្យដឹងថាត្រូវយករបស់របរចេញនោះទេគឺគេមកដល់ ដុតតែម្តង យើងយកអីបានប៉ុន្មានក៏យកទៅ។ លោកឲ្យដឹងថា៖ «នៅពេលខ្ញុំដេកក្នុងទូកពេលយប់ខ្ញុំស្រណោះ ណាស់មិននឹកស្មានថាពួកយើងរស់នៅកន្លែងនេះតាំងពីកំណើតមិនគួរ ចិន គេមកយកដីនិងផ្ទះរបស់យើងអស់យើងជាម្ចាស់ដីបែរជាមកនៅក្នុង ទូក»។
លោកឲ្យដឹងថា ប្រសិនបើជាគេឲ្យដីនៅកន្លែងថ្មី ៥ ហិកតាក៏លោកមិនអាចទទួលយកបានទេពីព្រោះដីនោះជាដីព្រៃភ្នំមិន អាចដាំដំណាំកើត ម្យ៉ាងទៀតគឺវាគ្មានមុខរបរតែម្តង លោកចាស់ណាស់ទៅហើយមិនអាចកាប់គាស់ព្រៃធ្វើចម្ការដូចកាលពីក្មេង ទៀតទេ។ លោកថា៖ «យើងដាំបាយពួននៅកន្លែងព្រៃនេះ បើចិនគេមកនាំកូនរត់ចូលទូក»។
មិនខុសពីគ្រួសារលោក ខន ប៉ុន្មាន ដាក់ទូកនៅជិតគ្នាអង្គុយនិយាយក្នុងអង្រឹងក្រោមដើមស្វាយចន្ទី អ្នកស្រី នាង ណាក់ អាយុ ៣៣ ឆ្នាំ មានកូន ៤នាក់ ដែលបានសម្រេចចិត្តមករស់នៅក្នុងទូកជាមួយប្តីនិងកូនតូចៗ បន្ទាប់ពីផ្ទះរបស់គាត់ត្រូវបានដុតនៅថ្ងៃ ទី៣០ ខែ មករា បានឲ្យដឹងថា ការរស់នៅលើទូកមិនដូចរស់នៅលើគោកទេពិបាកក្នុងការធ្វើអាហារ ហូប ពិបាករកទឹកប្រើប្រាស់ បើនៅលើគោកវាងាយស្រួលជាង អ្នកស្រីគ្រោងនឹងធ្វើផ្ទះនៅកន្លែងចាស់វិញនៅពេលដែលស្ងប់ ស្ងាត់។
អ្នកស្រីថា៖ «តាំងពីក្រុមហ៊ុនចិនចុះមកដល់កន្លែងនេះពេលណាពលរដ្ឋ លំបាកពីពេលនោះ គឺពួកគេគំរាមប្រជាពលរដ្ឋឲ្យទៅរស់នៅកន្លែងថ្មី ហាមមិនឲ្យប្រជាពលរដ្ឋចេញចូលដោយសេរីដូចពីមុន។ ការអភិវឌ្ឍរបស់គេមានតែធ្វើឲ្យយើងវេទនា»។
អង្គុយយោលអង្រឹង បណ្តើរនិយាយបណ្តើរ ថា៖ «យើងធ្លាប់តែរស់នៅរកស៊ីសមុទ្រ តែឲ្យយើងទៅរស់នៅខាងដីថ្មីមានតែដាច់បាយស្លាប់ ពីព្រោះយើងធ្លាប់ទៅរស់នៅខ្លះបានរកស៊ីកាប់ឈើដុតធ្យូងបាន ២ ឆ្នាំ ក្រោយមកក៏អស់ព្រៃក៏បាននាំគ្នាចុះមកសមុទ្រវិញអស់»។
អ្នកស្រីថា ចំពោះក្រុមហ៊ុនចិនបើទោះបីជាពលរដ្ឋមិនយល់ព្រមយកផ្ទះនៅកន្លែង ថ្មីក៏គេយកដីយើងដែរ ហើយចាប់តាំងពីគេមកកូនៗរបស់អ្នកស្រីមិនដែលបានរៀនត្រឹមត្រូវ នោះទេ ដោយសារតែក្រុមហ៊ុនគេចេះតែរំខានអ្នកស្រី។
បើតាមការអះអាងរបស់លោក នាង បូរ៉ាទីណូ មន្ត្រីសម្របសម្រួលសមាគម អាដហុក បានឲ្យដឹងថា នៅដើមឆ្នាំ ២០១៤ នេះ ក្រុមហ៊ុនចិនបានដុតផ្ទះនិងរុះរើបំផ្លាញផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋនៅស្រុក បទុមសាគរ អស់ ៤៥ ខ្នង ដោយមិនបានផ្តល់សំណងអ្វីទេ ដើម្បីបណ្តេញពួកគេចេញពីទីតាំងដែលគាត់រស់នៅច្រើនឆ្នាំ។
អ្នកស្រី ភិន ថា អាយុ ៣៦ ឆ្នាំ រស់នៅក្នុងភូមិ ពាមកាយ ឃុំ កោះស្តេច ដែលផ្ទះត្រូវបានគេឈូសនៅថ្ងៃសែនចូលឆ្នាំ ចិន-វៀតណាម បាននិយាយដោយឱបកូនស្រីតូចអាយុប្រមាណជា ៣ឆ្នាំ ថា គេផុតផ្ទះរបស់អ្នកស្រី ហើយគេមិនបានដោះស្រាយឲ្យទេគឺមានតែបញ្ឈឺថែម គេមិនដែលគិតថាយើងវេទនានោះទេ។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «គេចាប់ឆ្កាងដៃខ្ញុំឡើង ហើយយកកាំភ្លើងភ្ជង់សូម្បីតែកូនខ្ញុំតូចៗយំស្រែកពេញព្រៃ ក៏ពួកវាធ្វើមិនដឹងដែរ គឺគេដឹងតែពីរុះរើផ្ទះ។
នាងបានឲ្យដឹងទៀតថា៖ «គេទាត់ខ្ទេចទាត់ខ្ទី ខ្ញុំគ្មានថ្ងៃមានសេចក្តីសុខនោះទេគឺមានតែវេទនាពីម៉ែទៅដល់ កូន តើអនាគតកូនខ្ញុំសង្ឃឹមអី កេរដំណែលដែលគេទទួលបានពីម្តាយគឺក្រតពូជ»។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «វាធ្វើដូចចោរ សព្វថ្ងៃនេះខ្ញុំបោះតង់រស់នៅក្នុងដីចាស់ដដែល ពីព្រោះយើងគ្មានដីថ្មីទេ»។
នៅមិនឆ្ងាយពីគ្នាប៉ុន្មានលោក វេន ហួត អាយុ ៤៤ ឆ្នាំ ដែលផ្ទះរបស់គាត់ត្រូវបានគេដុតរាបស្មើដីដែរនោះ នៅតែទទូចសូមឲ្យអាជ្ញាធរកាត់វៀលដីចេញឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ។
លោកថា៖ «យើងសូមឲ្យតែវៀលដីទុកឲ្យយើង ហើយសូមឲ្យរដ្ឋាភិបាលមេត្តាបើកភ្នែកមើលពួកយើងផង ខ្ញុំលែងខ្លាចហើយ ខ្ញុំបន្តនៅកន្លែងដដែលពីព្រោះកន្លែងនេះខ្ញុំអាចនេសាទចិញ្ចឹម គ្រួសារខ្ញុំបាន បើទៅរស់នៅដីគេឲ្យ មានតែដាច់ពោះស្លាប់»។
ចំពោះការចេញចូលទៅជួបប្រជាពលរដ្ឋដែលបដិសេធមិនព្រមទទួលយក
សំណងពីខាងក្រុមហ៊ុននោះត្រូវបានគេដាក់សន្តិសុខឯកជនស្លៀកសម្លៀក
បំពាក់ទាហានយាមកាមមិនអនុញ្ញាតឲ្យអ្នកចម្លែកចេញចូលបានឡើយ។
សន្តិសុខដែលបដិសេធមិនបញ្ចេញឈ្មោះនិងបម្រើការឲ្យក្រុមហ៊ុន សន្តិសុខ គីម ឲ្យដឹងថា លោកធ្វើតាមតែបញ្ជារបស់ក្រុមហ៊ុន ប្រសិនបើគេអនុញ្ញាត ឲ្យចូលលោកនឹងឲ្យចូល។
លោកថា៖ «ចិនគេថាគេបង់លុយឲ្យអស់ហើយ ដូច្នេះគេមិនខ្វល់ទេ ដីនេះគឺជារបស់គេ ដូច្នេះខ្ញុំធ្វើតាមតែបញ្ជា ចំណែកការដុតផ្ទះគឺជាការងាររបស់ក្រុមហ៊ុនខ្ញុំមិនពាក់ព័ន្ធទេ»។
យោងទៅតាមរបាយការណ៍អង្កេតរបស់អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល គណៈកម្មាធិការប្រព្រឹត្តកម្មនៃអង្គការសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្ស កម្ពុជានិងបណ្តាញសិទ្ធិដីធ្លីនិងលំនៅឋានរបស់វេទិកានៃអង្គការមិន មែនរដ្ឋាភិបាលស្តីពីកម្ពុជាបានរកឃើញថា ប្រជាជនសរុបចំនួន ១១៤៣ គ្រួសារស្ថិតក្នុងឃុំចំនួន ៥ នៃស្រុកចំនួនពីរគឺស្រុក គិរីសាគរ និងស្រុក បទុមសាគរ ដែលរស់នៅក្នុងទសវត្សរ៍ ៦០ និង ៨០ មានវត្តចំនួនបី និងសាលាបឋមសិក្សាមួយបានរងនូវផលប៉ះពាល់ដោយត្រូវផ្លាស់ប្តូរ ទីតាំងចេញពីតំបន់នោះ។ ប្រជាពលរដ្ឋចំនួន ៨០០ គ្រួសារស្មើនឹង ៧១ ភាគរយបានបង្ខំចិត្ត ផ្តិតមេដៃយល់ព្រមទៅរស់នៅក្នុងទីតាំងថ្មី។ ចំណែកប្រជាពលរដ្ឋមិនព្រមយកសំណង ៣៤៣ គ្រួសារស្មើនឹង ២៩ ភាគរយសូមឲ្យរដ្ឋាភិបាលវៀលដីរបស់គាត់ចេញពីក្រុមហ៊ុនក្នុងករណី មិនអាចវៀលបានសុំឲ្យមានដំណោះស្រាយសំណងសមរម្យ។
នៅក្នុងរបាយការណ៍នោះឲ្យដឹងថា ការតាំងលំនៅឋាននៅទីតាំងថ្មីគឺប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណ ៧០ ភាគរយជាអ្នកប្រកបរបរនេសាទបានវិលត្រឡប់ទៅទីតាំងចាស់វិញ និង ១០ ភាគរយជាអ្នកចម្ការបានវិលត្រឡប់ទៅទីតាំងចាស់របស់ខ្លួនវិញដើម្បី ប្រមូលផលដំណាំ។ មានតែប្រជាពលរដ្ឋ ១ ភាគរយប៉ុណ្ណោះដែលមានមុខរបរលក់ចាប់ហួយឬគ្រឿងឧបភោគបរិភោគមាន ជីវភាពល្អប្រសើរជាងមុន។
អ្នកស្រី ស៊ុន វណ្ណី អាយុ ៤៩ឆ្នាំ បានមករស់នៅក្នុងតំបន់ថ្មីនៅក្នុងភូមិ តានួន ឃុំ តានួន ប្រមាណជា ៤ឆ្នាំ កំពុងតែអង្គុយពុះអុស ដែលដំណាំរបស់អ្នកស្រីបានងាប់ស្លឹកឡើងក្រហមនោះ បានថ្លែងថា អ្នកស្រីត្រូវបានចិនដេញឲ្យមកនៅក្នុងតំបន់នេះបើទោះបីជាគាត់ មិនព្រមចេញក៏ដោយ ហើយផ្ទះថ្មីនេះរស់នៅបានតែមួយឆ្នាំក៏ពុកអស់ទៀត។
អ្នកស្រីបានថ្លែងឲ្យដឹងថា ការមករស់នៅក្នុងតំបន់ថ្មីនេះគឺធ្វើឲ្យជីវភាពរបស់គាត់ប្រឈម នឹងការលំបាកក្នុងជីវភាពបំផុតដែលពេលខ្លះបណ្តាលឲ្យគ្រួសារអ្នក ស្រី ដែលមានកូន ៧ នាក់ដាច់បាយ ពីព្រោះពុំមានការងារធ្វើ ហើយការដាំដុះក៏មិនបានទៀត។ អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំនៅកន្លែងចាស់មិនដែលដាច់បាយទេ ពីព្រោះបេះផ្លែចន្ទីលក់ តែកន្លែងថ្មីដាច់បាយ ពីព្រោះដាំដំណាំមិនបាន»។
អ្នកស្រីថ្លែងឲ្យដឹងថា ដោយសារតែការលំបាកនោះធ្វើឲ្យពលរដ្ឋជាច្រើនបានចាក់សោផ្ទះទុក ចោលទៅរកការងារធ្វើនៅប្រទេស ថៃ ឬក៏ទៅធ្វើជាកម្មករនៅ ភ្នំពេញ។ អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «យើងមើលតាមផ្ទះមួយៗចាក់សោចោលដូចផ្ទះខ្មោច ប្រសិនបើជាការមកនៅកន្លែងថ្មីនេះជីវភាពធូរធារ ម៉្លេះប្រជាជននៅកុះករហើយ មិនមែនអ្នកខ្លះលក់ផ្ទះទៅរកការងារនៅថៃទេ»។
លោក ខឹម ឫទ្ធី ប្រធានភូមិ ពាមកាយ ដែលបានមករស់នៅក្នុងតំបន់ថ្មីនៅឆ្នាំ ២០១០ បានឲ្យដឹងថា លោកឡើងមករស់នៅក្នុងតំបន់នេះដោយសារតែប្រជាជនគាត់ឡើងមក ហើយបច្ចុប្បន្ននេះមានប្រជាពលរដ្ឋ ១៩ គ្រួសារទៀតពុំព្រមមករស់នៅតំបន់ថ្មីដែលពួកគាត់ទាមទាររស់នៅ កន្លែងចាស់របស់ពួកគេ។
លោកបានឲ្យដឹងទៀតថា៖ «ផ្ទះមួយចំនួនដែល បិទទ្វារដោយសារតែប្រជាពលរដ្ឋគាត់ចាកចេញទៅរកស៊ីនៅខាងក្រៅ ប្រទេសក៏ដូចជា នៅភ្នំពេញឯកម្មករទៅនេសាទនៅកន្លែងចាស់ ដោយសារតែពួកគាត់គ្មានមុខរបរចិញ្ចឹមជីវិត។ ពលរដ្ឋមួយចំនួនធំគឺគាត់វិលត្រឡប់ទៅនេសាទកន្លែងចាស់របស់ពួក គាត់វិញដោយសារតែពួកគាត់មិនមានទម្លាប់ធ្វើកម្មករឲ្យចិន»។
អភិបាលស្រុក គិរីសាគរ លោក ឃឹម ច័ន្ទឌី បានធ្វើការអះអាងថា អាជ្ញាធរដែនដីក៏ដូចរដ្ឋាភិបាលមិនបានគាំទ្រឲ្យមានការបណ្តេញ ពលរដ្ឋចេញដោយបង្ខំទេ ប៉ុន្តែលោកថា អាជ្ញាធរកំពុងចុះសិក្សាករណីបណ្តេញចេញនេះ តាមលទ្ធភាពដែលអាចធ្វើបាន។
លោកបានឲ្យដឹងទៀតថា៖ «ថ្មីៗនេះខ្ញុំបានទទួលដំណឹងថា ប្រជាពលរដ្ឋត្រូវទទួលការឲ្យចេញ ហើយត្រូវរុះរើផ្ទះសម្បែងនេះ ខ្ញុំបានចាត់សហការីខ្ញុំនេះ ឲ្យពិនិត្យអត្តសញ្ញាណរបស់ពួកគាត់ ហើយយើងនឹងធ្វើការសម្របសម្រួលជាមួយគណៈកម្មការអន្តរក្រសួងដើម្បី រកផ្ទះ និងរកទីតាំងថ្មីដើម្បីឲ្យគាត់បានទៅស្នាក់នៅ។ ខ្ញុំបានគិតគូរចាត់ចែងហើយ ពីការងារនេះ»។
សូមរំឭកផងដែរថា នៅថ្ងៃ ទី៩ ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០០៨ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចសន្យាជួលសម្រាប់រយៈ ពេល ៩៩ឆ្នាំ ជាមួយក្រុមហ៊ុន យូញៀន ឌីវើឡុបមេន គ្រុប សម្រាប់ការសាងសង់តំបន់អភិវឌ្ឍន៍ពាណិជ្ជកម្ម និងរមណីយដ្ឋានទេសចរណ៍ដើម្បីទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរនិងការវិនិយោគ បន្ថែមទៀតលើផ្ទៃដីដែលមានទំហំ ៣៦០០០ ហិកតា នៅក្នុងស្រុក គិរីសាគរ និងស្រុក បទុមសាគរ ហើយនៅខែ សីហា ឆ្នាំ ២០១១ រាជរដ្ឋាភិបាលបានចេញអនុក្រឹត្យស្តីពីការកំណត់ផ្ទៃដីទំហំ ៩១០០ ហិកតាទៅជាតំបន់ប្រើប្រាស់ដោយចីរភាពនិងបានផ្តល់ដីសម្បទានជាលើក ទី២ ឲ្យទៅក្រុមហ៊ុននេះដើម្បីធ្វើអាងស្តុកទឹកនិងវារីអគ្គិសនី ហើយនៅក្នុងកិច្ចសន្យាបានអនុញ្ញាតឲ្យក្រុមហ៊ុនកាប់ឆ្ការព្រៃឈើ ដើម្បីអភិវឌ្ឍទីតាំងវិនិយោគតាមប្លង់មេ ប៉ុន្តែត្រូវឲ្យក្រុមហ៊ុនបង់សួយសារនិងបុព្វលាភ ចំពោះឈើដែលមានតម្លៃសេដ្ឋកិច្ចដែលខ្លួនកាប់ប្រើប្រាស់ឬលក់។
លោក យី សុខសាន្ត មន្ត្រី ស៊ើបអង្កេតជាន់ខ្ពស់សមាគមសិទ្ធិមនុស្ស អាដហុក ដែលបានចុះទៅធ្វើការស៊ើបអង្កេតផ្ទាល់នៅកន្លែងកើតហេតុបានថ្លែង ឲ្យដឹងថា ចំពោះការដោះស្រាយដីមួយចំនួនគឺគ្មានភាពជាក់លាក់សោះ ពីព្រោះពួកគាត់មានដីភូមិ ដីស្រែនិងចម្ការ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលនិងក្រុមអន្តរក្រសួងបានដោះស្រាយឲ្យត្រឹមតែដី ភូមិ ចំពោះដីចម្ការដែលសន្យាឲ្យពីរហិកតាគឺសុទ្ធតែជាដីព្រៃស្ថិតនៅ ក្នុងតំបន់ព្រះរាជក្រឹត្យទាំងអស់។
លោកបានឲ្យដឹងទៀតថា៖ «រដ្ឋាភិបាលហាក់ដូចជាមានអាថ៌កំបាំងមួយបិទបាំងមិនឲ្យពលរដ្ឋដឹង ពីដំណើរការនៃការដោះស្រាយផលប៉ះពាល់តាំងពីដំបូងរហូតមកដល់ពេល នេះ។ នេះហើយជាកត្តាដែលធ្វើឲ្យពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងស្ថានភាពលំបាកដដែល។ ចំណែកឯខាងក្រុមហ៊ុនគឺបានប្រើប្រាស់អាជ្ញាធរឲ្យដោះស្រាយជាមួយ ប្រជាពលរដ្ឋដែលសំណងអាជ្ញាធរជាអ្នកចេញ ដូច្នេះហើយបានជាពលរដ្ឋទទួលបានតែស្នាមផ្តិតមេដៃនៃការផ្តល់ដី ប៉ុន្តែលទ្ធផលដែលក្រុមហ៊ុនដោះស្រាយឲ្យពួកគាត់គឺគ្មាន»។
លោកបានឲ្យដឹងថា ចំពោះ អ្នកដែលមកទទួលដីថ្មីនោះគឺពុំទាន់ស្របច្បាប់នោះទេ ពីព្រោះរហូតមកដល់ពេលនេះអ្នកខ្លះទើបតែមានលិខិតស្នាមផ្ទេរតែ ប៉ុណ្ណោះ ចំណែកឯកសារផ្លូវច្បាប់គឺពុំទាន់មានទេ ហើយពួកគាត់អាចប្រឈមមុខនឹងការបណ្តេញចេញបន្តទៅទៀត។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «ថ្មីៗនេះគេបានយកកម្លាំងប្រដាប់អាវុធដែលជាកម្លាំងការពារផល ប្រយោជន៍ប្រជាជននិងជាតិ ប៉ុន្តែនៅពេលនេះគេបែរជាប្រើប្រាស់ កម្លាំងទ័ពការពារឲ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនធ្វើបាបប្រជាជនទៅវិញ។ តាមយើងសង្កេតឃើញនាពេលកន្លងមក រាល់ការផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទៅឲ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនដល់កន្លែងណា គឺតែងធ្វើឲ្យពលរដ្ឋជួបទឹកភ្នែកនៅកន្លែងនោះ»។
លោក លី តឹកហៃ តំណាងក្រុមហ៊ុន ចិន ដែលពលរដ្ឋបានអះអាងថា ជាអ្នកចេញមុខបញ្ជាឲ្យកម្លាំងទាហានដុតផ្ទះពលរដ្ឋមិនអាចសុំការ ឆ្លើយតបបានទេ ដោយទូរស័ព្ទរបស់លោកមិនមានអ្នកទទួល៕
ប្រភពពី ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍
និយាយទាំងទឹកមុខមុតមាំបើទោះជាផ្ទះត្រូវបានក្រុមហ៊ុន យូញៀន ឌីវើឡុបមេន គ្រុប បាន ដុតឲ្យរាបដល់ដីនៅសល់តែផេះ គល់ស្វាយ និងដើមត្នោតដែលបានបន្សល់តាំងពីដូនតាមកនោះលោក តេង ខន បានបន្លឺសំឡេងរបស់លោកថា៖ «ខ្ញុំគ្មានការព្រួយបារម្ភចំពោះចិនដុតផ្ទះសម្បែងទេ យើងអស់ផ្ទះមករស់នៅក្នុងទូក ហើយពួននៅក្រោយៗព្រៃបើពេលណាចិនមកយើងរុញទូកចេញទៅសមុទ្រ»។
លោកឲ្យដឹងថា លោកមករស់នៅលើទូកនេះដើម្បីរកស៊ីនេសាទចិញ្ចឹមជីវិតគ្រួសារដែល មានកូនចំនួន ១០ នាក់ បន្ទាប់ពីចិនបានដុតផ្ទះអស់។ លោកថ្លែងថា៖ «បើគេហ៊ានតែដុតទូករបស់ខ្ញុំអាចនឹងមានហិង្សាកើតឡើង វាអាចមានអ្នកស្លាប់និងមានអ្នករស់»។
ជាប់នៅនឹងទូកមានចម្ការ ស្វាយចន្ទីនិងដើមដូង ឆ្នាំងបាយ ធុងទឹក និងខោអាវហាលនោះលោកបានឲ្យដឹងទៀតថា ការរស់នៅលើទូកវាលំបាក តែមិនដឹងថាធ្វើយ៉ាងម៉េចនោះទេ ពេលខ្លះក៏នឹកឃើញតូចចិត្តដែរ តែបើគេដុតហើយ ហើយបើសង់នៅលើដីទៀតខ្លាចគេនឹងមកដុតទៀតដូច្នេះមានតែទ្រាំរស់ នៅលើទូកមួយរយៈសិនដើម្បីឲ្យស្ថានភាពស្ងប់ស្ងាត់រួចត្រឡប់ទៅ ធ្វើផ្ទះនៅលើដីកន្លែងចាស់វិញ។
លោកថា៖ «យើងរស់នៅលើទូកងាយស្រួលនឹងគេចជាមួយចិន»។
លោកឲ្យដឹងថា លោកមិនទាន់បានវាស់វែងដីឬក៏ទទួលសំណងមួយកាក់មួយសេនពី ក្រុមហ៊ុនទេ ហើយនៅពេលចៅហ្វាយស្រុកមកដេញឲ្យទៅនៅផ្ទះថ្មីគេឲ្យតែផ្ទះ មួយនិងដីព្រៃសរុប ៣ ហិកតា តែលោកមិនចង់បានគឺចង់រស់នៅកន្លែងដដែលឬក៏អាចផ្តល់ជាសំណងឲ្យ ពួកលោកបើគេចង់បានដី។ លោកថា៖ «បើខ្ញុំទៅរស់នៅដីថ្មីមានតែដាច់ពោះស្លាប់ អ្នកដែលទៅនៅកន្លែងថ្មីភាគច្រើនរត់មកក្រោមវិញអស់ហើយ គេសង់ខ្ទមនៅលើដីស្រែចាស់របស់ពួកគេវិញ»។
ជក់បារីបង្ហើរផ្សែងបណ្តើរនិយាយបណ្តើរថា នៅពេលគេចុះមកដុតផ្ទះរបស់លោកនៅថ្ងៃ ទី២៤ ខែ មករា គេមិនបានប្រាប់ឲ្យដឹងថាត្រូវយករបស់របរចេញនោះទេគឺគេមកដល់ ដុតតែម្តង យើងយកអីបានប៉ុន្មានក៏យកទៅ។ លោកឲ្យដឹងថា៖ «នៅពេលខ្ញុំដេកក្នុងទូកពេលយប់ខ្ញុំស្រណោះ ណាស់មិននឹកស្មានថាពួកយើងរស់នៅកន្លែងនេះតាំងពីកំណើតមិនគួរ ចិន គេមកយកដីនិងផ្ទះរបស់យើងអស់យើងជាម្ចាស់ដីបែរជាមកនៅក្នុង ទូក»។
លោកឲ្យដឹងថា ប្រសិនបើជាគេឲ្យដីនៅកន្លែងថ្មី ៥ ហិកតាក៏លោកមិនអាចទទួលយកបានទេពីព្រោះដីនោះជាដីព្រៃភ្នំមិន អាចដាំដំណាំកើត ម្យ៉ាងទៀតគឺវាគ្មានមុខរបរតែម្តង លោកចាស់ណាស់ទៅហើយមិនអាចកាប់គាស់ព្រៃធ្វើចម្ការដូចកាលពីក្មេង ទៀតទេ។ លោកថា៖ «យើងដាំបាយពួននៅកន្លែងព្រៃនេះ បើចិនគេមកនាំកូនរត់ចូលទូក»។
មិនខុសពីគ្រួសារលោក ខន ប៉ុន្មាន ដាក់ទូកនៅជិតគ្នាអង្គុយនិយាយក្នុងអង្រឹងក្រោមដើមស្វាយចន្ទី អ្នកស្រី នាង ណាក់ អាយុ ៣៣ ឆ្នាំ មានកូន ៤នាក់ ដែលបានសម្រេចចិត្តមករស់នៅក្នុងទូកជាមួយប្តីនិងកូនតូចៗ បន្ទាប់ពីផ្ទះរបស់គាត់ត្រូវបានដុតនៅថ្ងៃ ទី៣០ ខែ មករា បានឲ្យដឹងថា ការរស់នៅលើទូកមិនដូចរស់នៅលើគោកទេពិបាកក្នុងការធ្វើអាហារ ហូប ពិបាករកទឹកប្រើប្រាស់ បើនៅលើគោកវាងាយស្រួលជាង អ្នកស្រីគ្រោងនឹងធ្វើផ្ទះនៅកន្លែងចាស់វិញនៅពេលដែលស្ងប់ ស្ងាត់។
អ្នកស្រីថា៖ «តាំងពីក្រុមហ៊ុនចិនចុះមកដល់កន្លែងនេះពេលណាពលរដ្ឋ លំបាកពីពេលនោះ គឺពួកគេគំរាមប្រជាពលរដ្ឋឲ្យទៅរស់នៅកន្លែងថ្មី ហាមមិនឲ្យប្រជាពលរដ្ឋចេញចូលដោយសេរីដូចពីមុន។ ការអភិវឌ្ឍរបស់គេមានតែធ្វើឲ្យយើងវេទនា»។
អង្គុយយោលអង្រឹង បណ្តើរនិយាយបណ្តើរ ថា៖ «យើងធ្លាប់តែរស់នៅរកស៊ីសមុទ្រ តែឲ្យយើងទៅរស់នៅខាងដីថ្មីមានតែដាច់បាយស្លាប់ ពីព្រោះយើងធ្លាប់ទៅរស់នៅខ្លះបានរកស៊ីកាប់ឈើដុតធ្យូងបាន ២ ឆ្នាំ ក្រោយមកក៏អស់ព្រៃក៏បាននាំគ្នាចុះមកសមុទ្រវិញអស់»។
អ្នកស្រីថា ចំពោះក្រុមហ៊ុនចិនបើទោះបីជាពលរដ្ឋមិនយល់ព្រមយកផ្ទះនៅកន្លែង ថ្មីក៏គេយកដីយើងដែរ ហើយចាប់តាំងពីគេមកកូនៗរបស់អ្នកស្រីមិនដែលបានរៀនត្រឹមត្រូវ នោះទេ ដោយសារតែក្រុមហ៊ុនគេចេះតែរំខានអ្នកស្រី។
បើតាមការអះអាងរបស់លោក នាង បូរ៉ាទីណូ មន្ត្រីសម្របសម្រួលសមាគម អាដហុក បានឲ្យដឹងថា នៅដើមឆ្នាំ ២០១៤ នេះ ក្រុមហ៊ុនចិនបានដុតផ្ទះនិងរុះរើបំផ្លាញផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋនៅស្រុក បទុមសាគរ អស់ ៤៥ ខ្នង ដោយមិនបានផ្តល់សំណងអ្វីទេ ដើម្បីបណ្តេញពួកគេចេញពីទីតាំងដែលគាត់រស់នៅច្រើនឆ្នាំ។
អ្នកស្រី ភិន ថា អាយុ ៣៦ ឆ្នាំ រស់នៅក្នុងភូមិ ពាមកាយ ឃុំ កោះស្តេច ដែលផ្ទះត្រូវបានគេឈូសនៅថ្ងៃសែនចូលឆ្នាំ ចិន-វៀតណាម បាននិយាយដោយឱបកូនស្រីតូចអាយុប្រមាណជា ៣ឆ្នាំ ថា គេផុតផ្ទះរបស់អ្នកស្រី ហើយគេមិនបានដោះស្រាយឲ្យទេគឺមានតែបញ្ឈឺថែម គេមិនដែលគិតថាយើងវេទនានោះទេ។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «គេចាប់ឆ្កាងដៃខ្ញុំឡើង ហើយយកកាំភ្លើងភ្ជង់សូម្បីតែកូនខ្ញុំតូចៗយំស្រែកពេញព្រៃ ក៏ពួកវាធ្វើមិនដឹងដែរ គឺគេដឹងតែពីរុះរើផ្ទះ។
នាងបានឲ្យដឹងទៀតថា៖ «គេទាត់ខ្ទេចទាត់ខ្ទី ខ្ញុំគ្មានថ្ងៃមានសេចក្តីសុខនោះទេគឺមានតែវេទនាពីម៉ែទៅដល់ កូន តើអនាគតកូនខ្ញុំសង្ឃឹមអី កេរដំណែលដែលគេទទួលបានពីម្តាយគឺក្រតពូជ»។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «វាធ្វើដូចចោរ សព្វថ្ងៃនេះខ្ញុំបោះតង់រស់នៅក្នុងដីចាស់ដដែល ពីព្រោះយើងគ្មានដីថ្មីទេ»។
នៅមិនឆ្ងាយពីគ្នាប៉ុន្មានលោក វេន ហួត អាយុ ៤៤ ឆ្នាំ ដែលផ្ទះរបស់គាត់ត្រូវបានគេដុតរាបស្មើដីដែរនោះ នៅតែទទូចសូមឲ្យអាជ្ញាធរកាត់វៀលដីចេញឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ។
លោកថា៖ «យើងសូមឲ្យតែវៀលដីទុកឲ្យយើង ហើយសូមឲ្យរដ្ឋាភិបាលមេត្តាបើកភ្នែកមើលពួកយើងផង ខ្ញុំលែងខ្លាចហើយ ខ្ញុំបន្តនៅកន្លែងដដែលពីព្រោះកន្លែងនេះខ្ញុំអាចនេសាទចិញ្ចឹម គ្រួសារខ្ញុំបាន បើទៅរស់នៅដីគេឲ្យ មានតែដាច់ពោះស្លាប់»។
សន្តិសុខដែលបដិសេធមិនបញ្ចេញឈ្មោះនិងបម្រើការឲ្យក្រុមហ៊ុន សន្តិសុខ គីម ឲ្យដឹងថា លោកធ្វើតាមតែបញ្ជារបស់ក្រុមហ៊ុន ប្រសិនបើគេអនុញ្ញាត ឲ្យចូលលោកនឹងឲ្យចូល។
លោកថា៖ «ចិនគេថាគេបង់លុយឲ្យអស់ហើយ ដូច្នេះគេមិនខ្វល់ទេ ដីនេះគឺជារបស់គេ ដូច្នេះខ្ញុំធ្វើតាមតែបញ្ជា ចំណែកការដុតផ្ទះគឺជាការងាររបស់ក្រុមហ៊ុនខ្ញុំមិនពាក់ព័ន្ធទេ»។
យោងទៅតាមរបាយការណ៍អង្កេតរបស់អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល គណៈកម្មាធិការប្រព្រឹត្តកម្មនៃអង្គការសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្ស កម្ពុជានិងបណ្តាញសិទ្ធិដីធ្លីនិងលំនៅឋានរបស់វេទិកានៃអង្គការមិន មែនរដ្ឋាភិបាលស្តីពីកម្ពុជាបានរកឃើញថា ប្រជាជនសរុបចំនួន ១១៤៣ គ្រួសារស្ថិតក្នុងឃុំចំនួន ៥ នៃស្រុកចំនួនពីរគឺស្រុក គិរីសាគរ និងស្រុក បទុមសាគរ ដែលរស់នៅក្នុងទសវត្សរ៍ ៦០ និង ៨០ មានវត្តចំនួនបី និងសាលាបឋមសិក្សាមួយបានរងនូវផលប៉ះពាល់ដោយត្រូវផ្លាស់ប្តូរ ទីតាំងចេញពីតំបន់នោះ។ ប្រជាពលរដ្ឋចំនួន ៨០០ គ្រួសារស្មើនឹង ៧១ ភាគរយបានបង្ខំចិត្ត ផ្តិតមេដៃយល់ព្រមទៅរស់នៅក្នុងទីតាំងថ្មី។ ចំណែកប្រជាពលរដ្ឋមិនព្រមយកសំណង ៣៤៣ គ្រួសារស្មើនឹង ២៩ ភាគរយសូមឲ្យរដ្ឋាភិបាលវៀលដីរបស់គាត់ចេញពីក្រុមហ៊ុនក្នុងករណី មិនអាចវៀលបានសុំឲ្យមានដំណោះស្រាយសំណងសមរម្យ។
នៅក្នុងរបាយការណ៍នោះឲ្យដឹងថា ការតាំងលំនៅឋាននៅទីតាំងថ្មីគឺប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណ ៧០ ភាគរយជាអ្នកប្រកបរបរនេសាទបានវិលត្រឡប់ទៅទីតាំងចាស់វិញ និង ១០ ភាគរយជាអ្នកចម្ការបានវិលត្រឡប់ទៅទីតាំងចាស់របស់ខ្លួនវិញដើម្បី ប្រមូលផលដំណាំ។ មានតែប្រជាពលរដ្ឋ ១ ភាគរយប៉ុណ្ណោះដែលមានមុខរបរលក់ចាប់ហួយឬគ្រឿងឧបភោគបរិភោគមាន ជីវភាពល្អប្រសើរជាងមុន។
អ្នកស្រី ស៊ុន វណ្ណី អាយុ ៤៩ឆ្នាំ បានមករស់នៅក្នុងតំបន់ថ្មីនៅក្នុងភូមិ តានួន ឃុំ តានួន ប្រមាណជា ៤ឆ្នាំ កំពុងតែអង្គុយពុះអុស ដែលដំណាំរបស់អ្នកស្រីបានងាប់ស្លឹកឡើងក្រហមនោះ បានថ្លែងថា អ្នកស្រីត្រូវបានចិនដេញឲ្យមកនៅក្នុងតំបន់នេះបើទោះបីជាគាត់ មិនព្រមចេញក៏ដោយ ហើយផ្ទះថ្មីនេះរស់នៅបានតែមួយឆ្នាំក៏ពុកអស់ទៀត។
អ្នកស្រីបានថ្លែងឲ្យដឹងថា ការមករស់នៅក្នុងតំបន់ថ្មីនេះគឺធ្វើឲ្យជីវភាពរបស់គាត់ប្រឈម នឹងការលំបាកក្នុងជីវភាពបំផុតដែលពេលខ្លះបណ្តាលឲ្យគ្រួសារអ្នក ស្រី ដែលមានកូន ៧ នាក់ដាច់បាយ ពីព្រោះពុំមានការងារធ្វើ ហើយការដាំដុះក៏មិនបានទៀត។ អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំនៅកន្លែងចាស់មិនដែលដាច់បាយទេ ពីព្រោះបេះផ្លែចន្ទីលក់ តែកន្លែងថ្មីដាច់បាយ ពីព្រោះដាំដំណាំមិនបាន»។
អ្នកស្រីថ្លែងឲ្យដឹងថា ដោយសារតែការលំបាកនោះធ្វើឲ្យពលរដ្ឋជាច្រើនបានចាក់សោផ្ទះទុក ចោលទៅរកការងារធ្វើនៅប្រទេស ថៃ ឬក៏ទៅធ្វើជាកម្មករនៅ ភ្នំពេញ។ អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «យើងមើលតាមផ្ទះមួយៗចាក់សោចោលដូចផ្ទះខ្មោច ប្រសិនបើជាការមកនៅកន្លែងថ្មីនេះជីវភាពធូរធារ ម៉្លេះប្រជាជននៅកុះករហើយ មិនមែនអ្នកខ្លះលក់ផ្ទះទៅរកការងារនៅថៃទេ»។
លោក ខឹម ឫទ្ធី ប្រធានភូមិ ពាមកាយ ដែលបានមករស់នៅក្នុងតំបន់ថ្មីនៅឆ្នាំ ២០១០ បានឲ្យដឹងថា លោកឡើងមករស់នៅក្នុងតំបន់នេះដោយសារតែប្រជាជនគាត់ឡើងមក ហើយបច្ចុប្បន្ននេះមានប្រជាពលរដ្ឋ ១៩ គ្រួសារទៀតពុំព្រមមករស់នៅតំបន់ថ្មីដែលពួកគាត់ទាមទាររស់នៅ កន្លែងចាស់របស់ពួកគេ។
លោកបានឲ្យដឹងទៀតថា៖ «ផ្ទះមួយចំនួនដែល បិទទ្វារដោយសារតែប្រជាពលរដ្ឋគាត់ចាកចេញទៅរកស៊ីនៅខាងក្រៅ ប្រទេសក៏ដូចជា នៅភ្នំពេញឯកម្មករទៅនេសាទនៅកន្លែងចាស់ ដោយសារតែពួកគាត់គ្មានមុខរបរចិញ្ចឹមជីវិត។ ពលរដ្ឋមួយចំនួនធំគឺគាត់វិលត្រឡប់ទៅនេសាទកន្លែងចាស់របស់ពួក គាត់វិញដោយសារតែពួកគាត់មិនមានទម្លាប់ធ្វើកម្មករឲ្យចិន»។
អភិបាលស្រុក គិរីសាគរ លោក ឃឹម ច័ន្ទឌី បានធ្វើការអះអាងថា អាជ្ញាធរដែនដីក៏ដូចរដ្ឋាភិបាលមិនបានគាំទ្រឲ្យមានការបណ្តេញ ពលរដ្ឋចេញដោយបង្ខំទេ ប៉ុន្តែលោកថា អាជ្ញាធរកំពុងចុះសិក្សាករណីបណ្តេញចេញនេះ តាមលទ្ធភាពដែលអាចធ្វើបាន។
លោកបានឲ្យដឹងទៀតថា៖ «ថ្មីៗនេះខ្ញុំបានទទួលដំណឹងថា ប្រជាពលរដ្ឋត្រូវទទួលការឲ្យចេញ ហើយត្រូវរុះរើផ្ទះសម្បែងនេះ ខ្ញុំបានចាត់សហការីខ្ញុំនេះ ឲ្យពិនិត្យអត្តសញ្ញាណរបស់ពួកគាត់ ហើយយើងនឹងធ្វើការសម្របសម្រួលជាមួយគណៈកម្មការអន្តរក្រសួងដើម្បី រកផ្ទះ និងរកទីតាំងថ្មីដើម្បីឲ្យគាត់បានទៅស្នាក់នៅ។ ខ្ញុំបានគិតគូរចាត់ចែងហើយ ពីការងារនេះ»។
សូមរំឭកផងដែរថា នៅថ្ងៃ ទី៩ ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០០៨ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចសន្យាជួលសម្រាប់រយៈ ពេល ៩៩ឆ្នាំ ជាមួយក្រុមហ៊ុន យូញៀន ឌីវើឡុបមេន គ្រុប សម្រាប់ការសាងសង់តំបន់អភិវឌ្ឍន៍ពាណិជ្ជកម្ម និងរមណីយដ្ឋានទេសចរណ៍ដើម្បីទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរនិងការវិនិយោគ បន្ថែមទៀតលើផ្ទៃដីដែលមានទំហំ ៣៦០០០ ហិកតា នៅក្នុងស្រុក គិរីសាគរ និងស្រុក បទុមសាគរ ហើយនៅខែ សីហា ឆ្នាំ ២០១១ រាជរដ្ឋាភិបាលបានចេញអនុក្រឹត្យស្តីពីការកំណត់ផ្ទៃដីទំហំ ៩១០០ ហិកតាទៅជាតំបន់ប្រើប្រាស់ដោយចីរភាពនិងបានផ្តល់ដីសម្បទានជាលើក ទី២ ឲ្យទៅក្រុមហ៊ុននេះដើម្បីធ្វើអាងស្តុកទឹកនិងវារីអគ្គិសនី ហើយនៅក្នុងកិច្ចសន្យាបានអនុញ្ញាតឲ្យក្រុមហ៊ុនកាប់ឆ្ការព្រៃឈើ ដើម្បីអភិវឌ្ឍទីតាំងវិនិយោគតាមប្លង់មេ ប៉ុន្តែត្រូវឲ្យក្រុមហ៊ុនបង់សួយសារនិងបុព្វលាភ ចំពោះឈើដែលមានតម្លៃសេដ្ឋកិច្ចដែលខ្លួនកាប់ប្រើប្រាស់ឬលក់។
លោក យី សុខសាន្ត មន្ត្រី ស៊ើបអង្កេតជាន់ខ្ពស់សមាគមសិទ្ធិមនុស្ស អាដហុក ដែលបានចុះទៅធ្វើការស៊ើបអង្កេតផ្ទាល់នៅកន្លែងកើតហេតុបានថ្លែង ឲ្យដឹងថា ចំពោះការដោះស្រាយដីមួយចំនួនគឺគ្មានភាពជាក់លាក់សោះ ពីព្រោះពួកគាត់មានដីភូមិ ដីស្រែនិងចម្ការ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលនិងក្រុមអន្តរក្រសួងបានដោះស្រាយឲ្យត្រឹមតែដី ភូមិ ចំពោះដីចម្ការដែលសន្យាឲ្យពីរហិកតាគឺសុទ្ធតែជាដីព្រៃស្ថិតនៅ ក្នុងតំបន់ព្រះរាជក្រឹត្យទាំងអស់។
លោកបានឲ្យដឹងទៀតថា៖ «រដ្ឋាភិបាលហាក់ដូចជាមានអាថ៌កំបាំងមួយបិទបាំងមិនឲ្យពលរដ្ឋដឹង ពីដំណើរការនៃការដោះស្រាយផលប៉ះពាល់តាំងពីដំបូងរហូតមកដល់ពេល នេះ។ នេះហើយជាកត្តាដែលធ្វើឲ្យពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងស្ថានភាពលំបាកដដែល។ ចំណែកឯខាងក្រុមហ៊ុនគឺបានប្រើប្រាស់អាជ្ញាធរឲ្យដោះស្រាយជាមួយ ប្រជាពលរដ្ឋដែលសំណងអាជ្ញាធរជាអ្នកចេញ ដូច្នេះហើយបានជាពលរដ្ឋទទួលបានតែស្នាមផ្តិតមេដៃនៃការផ្តល់ដី ប៉ុន្តែលទ្ធផលដែលក្រុមហ៊ុនដោះស្រាយឲ្យពួកគាត់គឺគ្មាន»។
លោកបានឲ្យដឹងថា ចំពោះ អ្នកដែលមកទទួលដីថ្មីនោះគឺពុំទាន់ស្របច្បាប់នោះទេ ពីព្រោះរហូតមកដល់ពេលនេះអ្នកខ្លះទើបតែមានលិខិតស្នាមផ្ទេរតែ ប៉ុណ្ណោះ ចំណែកឯកសារផ្លូវច្បាប់គឺពុំទាន់មានទេ ហើយពួកគាត់អាចប្រឈមមុខនឹងការបណ្តេញចេញបន្តទៅទៀត។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «ថ្មីៗនេះគេបានយកកម្លាំងប្រដាប់អាវុធដែលជាកម្លាំងការពារផល ប្រយោជន៍ប្រជាជននិងជាតិ ប៉ុន្តែនៅពេលនេះគេបែរជាប្រើប្រាស់ កម្លាំងទ័ពការពារឲ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនធ្វើបាបប្រជាជនទៅវិញ។ តាមយើងសង្កេតឃើញនាពេលកន្លងមក រាល់ការផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទៅឲ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនដល់កន្លែងណា គឺតែងធ្វើឲ្យពលរដ្ឋជួបទឹកភ្នែកនៅកន្លែងនោះ»។
លោក លី តឹកហៃ តំណាងក្រុមហ៊ុន ចិន ដែលពលរដ្ឋបានអះអាងថា ជាអ្នកចេញមុខបញ្ជាឲ្យកម្លាំងទាហានដុតផ្ទះពលរដ្ឋមិនអាចសុំការ ឆ្លើយតបបានទេ ដោយទូរស័ព្ទរបស់លោកមិនមានអ្នកទទួល៕
ប្រភពពី ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍
