នាយកកម្មវិធី IRI៖ ខ្សែបន្ទាត់នៃការដឹកនាំផ្លូវត្រូវ នឹងកាន់តែធ្លាក់ចុះ បើកម្ពុជានៅតែមិនធ្វើកំណែទម្រង់
ការស្ទង់មតិនេះ ធ្វើឡើងចាប់ពីថ្ងៃទី២៨ ខែតុលា ដល់ថ្ងៃទី១០ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣ ក្រោយការបោះឆ្នោតជាតិ ឆ្នាំ២០១៣ ក្រោមសំណាកមនុស្ស២០០០នាក់ ជ្រើសរើសក្នុង ២៤ ខេត្តរាជធានីទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា និងមានអាយុចាប់ពី១៨ឆ្នាំឡើងទៅ ដែលមានសិទ្ធិក្នុងការបោះឆ្នោត។
VOD បានជួបសម្ភាសន៍ផ្ទាល់ជាមួយនាយកកម្មវិធីវិទ្យាស្ថានសាធារណរដ្ឋ អន្តរជាតិ IRI ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា លោកស្រី Jessica Keegan និងបានសាកសួរនូវសំណួរមួយចំនួនពាក់ព័ន្ធគោលបំណងនៃការស្ទង់មតិ ឆ្លុះបញ្ចាំងទៅទិដ្ឋភាពសង្គមកម្ពុជា និងផលប្រយោជន៍នៃការស្ទង់មតិនេះ ចំពោះពលរដ្ឋកម្ពុជា និងរដ្ឋាភិបាលផងដែរ។
VOD៖ តើអ្វីជាគោលបំណងនៃការរបាយការណ៍ស្ទង់មតិនេះ?
Jessica Keegan៖ គោលបំណងនៃការស្ទង់មតិនេះ គឺដើម្បីផ្តល់ជាព័ត៌មានដល់គណបក្សនយោបាយ ក៏ដូចជាដៃគូរពាក់ព័ន្ធសំខាន់ៗ ក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល ហើយនេះក៏ជាគោលបំណងផ្ទៃក្នុងរបស់យើង ដើម្បីបង្ហាញពីកម្មវិធីរបស់យើង។ សំខាន់ជាងនេះ ការស្ទង់មតិនេះ គឺជាមូលដ្ឋាន សម្រាប់ជួយចង្អុលបង្ហាញដល់គណបក្សនយោបាយ ក្នុងការអភិវឌ្ឍ និងដោះស្រាយបញ្ហា។
លោកស្រី Jessica Keegan នាយកកម្មវិធីវិទ្យាស្ថានសាធារណរដ្ឋអន្តរជាតិ IRI ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា (រូបថតដោយ Francein)
VOD៖ តើអ្វីខ្លះ ជាចំណុចខុសគ្នា រវាងការស្ទង់មតិលើកទី១០នេះ បើធៀបទៅនឹងការស្ទង់មតិលើកមុន?Jessica Keegan៖ មានភាពខុសគ្នាខ្លាំង។ នៅក្នុងលទ្ធផលស្ទង់មតិថ្មីនេះ យើងឃើញច្បាស់ពីការផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថ និងអាកប្បកិរិយានៃប្រជាជនកម្ពុជា។ ការស្ទង់មតិរបស់យើងនៅឆ្នាំ២០១៣ ដែលធ្វើឡើងកាលពីខែមករា ហើយក្រោយមក យើងបានធ្វើការស្ទង់មតិមួយទៀត នៅខែតុលា វាបង្ហាញច្បាស់ណាស់ថា ប្រជាជនកម្ពុជា មិនពេញចិត្តចំពោះការដឹកនាំប្រទេស បើធៀបនឹងកាលពី១ឆ្នាំមុន។
ចំណាំ៖កាលពីអាណត្តិទី៤ ក្រោយការបោះឆ្នោត រកឃើញថា ៨២% យល់ថា កម្ពុជាដើរលើផ្លូវត្រូវ ខណៈគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បាន៩០អាសនៈ។ រីឯការដើរលើផ្លូវខុសមានតែ១៧% ហើយពេលនោះ លោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រី ហ៊ុន សែន បានទទួលស្គាល់ការស្ទង់មតិរបស់ IRI នេះ។ តែចំនួននេះថយចុះមកនៅត្រឹម ៧៩ ភាគរយនៅដើមឆ្នាំ ២០១៣ និងមកត្រឹម៥៥ ភាគរយ សម្រាប់ចុងឆ្នាំ ២០១៣នេះ ដូចដែលមាននៅក្នុងការស្ទង់មតិ ខណៈគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានតែ៦៨អាសនៈ។
VOD៖ តើការស្ទង់មតិនេះ ឆ្លុះបញ្ចាំងបែបណា ទៅនឹងទិដ្ឋភាពសង្គម និងគណបក្សនយោបាយទាំងពីរ?
Jessica Keegan៖ នៅក្នុងលទ្ធផលស្ទង់មតិនេះ តួលេខនៃប្រជាជនតិចតួច ដែលនៅតែបន្តគិតថា ការដឹកនាំប្រទេស ឈានទៅរកផ្លូវត្រូវ។ ការផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថ និងអាកប្បកិរិយា ផ្តើមពីខែមករា ឆ្នាំ២០១៣ រហូតដល់ខែតុលា ឆ្នាំដដែរនេះ គឺមានសារៈសំខាន់ណាស់ វាឆ្លុះបញ្ចាំងពីបំណងប្រាថ្នាដ៏មុះមុតរបស់ពលរដ្ឋ ចំពោះកំណែទម្រង់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
ចំណាំ៖ ការស្ទង់មតិលើកទី១០ របស់IRI បង្ហាញថា ចំណុចសំខាន់បំផុតនៅពេលសម្រេចចិត្តទៅបោះឆ្នោតឲ្យ គណបក្សណាមួយកាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ គឺប្រទេសត្រូវការការផ្លាស់ប្តូរ ដែលមានទៅដល់៤៦ភាគរយ។ កត្តាទី២ គឺការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើនរហូតមកដល់ពេលនេះ ដែលមានទៅដល់៤១ភាគរយ កត្តាទី៣ គឺស្នាដៃរបស់គណបក្ស ដែលមាន៣៩ភាគរយ កត្តាទី៤ គឺមេដឹកនាំគណបក្ស មាន៣៥ភាគរយ កត្តាទី៥ គឺការសន្យាពេលយុទ្ធនាការបោះឆ្នោត ដែលមាន៣០ភាគរយ កត្តាផ្សេងៗទៀត។
ក្រាបបង្ហាញពីកត្តាដែលជំរុញឲ្យប្រជាពលរដ្ឋចូលរួមបោះឆ្នោតអាណត្តិទី៥នេះ (រូបភាពដោយ IRI)
VOD៖ តើការផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថ និងអាកប្បកិរិយានេះ ជះឥទ្ធិពលយ៉ាងណា ចំពោះលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត?Jessica Keegan៖ អាចទៅរួច ខ្ញុំគិតថា មានកត្តានយោយបាយសង្គមជាច្រើន ដែលរួចចំណែកក្នុងការស្ទង់មតិនេះ។ ក្រោយគណបក្សប្រឆាំងពីរ ត្រូវបានបញ្ចូលគ្នា ការបោះឆ្នោតមានលក្ខណៈប្រកួតប្រជែង ហើយទាំងនេះជាកត្តាសំខាន់ចំពោះទិដ្ឋភាពនយោបាយ និងជាហេតុផលនៃការប្រែប្រួលលទ្ធផលស្ទង់មតិរបស់យើង រវាងខែមករា និងខែតុលា។ ប្រសិនបើយើងផ្តោតលើទិន្នន័យនៃការស្ទង់មតិនេះ គឺមានភ័ស្តុតាងរឹងមាំ ដែលថា កម្ពុជា ត្រូវការកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត ជាពិសេស បញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោត។ ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីនេះ ភាពមិនប្រក្រតីនៃការបោះឆ្នោត រួមនឹងបែបបទនៃការត្រួតពិនិត្យ គឺជាការព្រួយបារម្ភមួយ។ ពេលអ្នក មើលទៅកាន់សំណួរ ដែលយើងសួរទៅកាន់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា និងអ្នកឆ្លើយតបរបស់យើងនោះ ថាតើពួកគេបារម្ភកម្រិតណា ចំពោះភាពមិនស្របគ្នានៃបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោត គឺ ៧១% ឬ៣ភាគ៤ នៃអ្នកឆ្លើយតបថា ពួកគេបារម្ភលើចំណុចនេះ ហើយវាជាបញ្ហាមួយ។
VOD៖ តើលទ្ធផលការស្ទង់មតិ អាចជឿជាក់កម្រិតណា?
Jessica Keegan៖ ប្រាកដណាស់ ការស្រាវជ្រាវ គឺភាពច្បាស់លាស់ ត្រឹមត្រូវ ដោយសារកម្រិតលម្អៀងចំពោះដំណើរការស្ទង់មតិនេះ គឺប្រហែល ២.២ភាគរយតែប៉ុណ្ណោះ។ ពួកយើង មានទំនុកចិត្តចំពោះលទ្ធផលស្ទង់មតិ ក្រោមសំណាកមនុស្ស ២០០០នាក់នេះ ហើយទុកចិត្តថា សាររបស់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា ត្រូវបាននិយាយឡើងតាមទិន្នន័យទាំងនេះ តំណាងឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា។
ចំណាំ៖ កន្លងទៅ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក ជាម យៀប យល់ថា របាយការណ៍ក្រោមសំណាកមនុស្ស ២០០០នាក់ គឺមិនបង្ហាញពីឆន្ទៈរួមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេសនោះទេ។ លោកទទួលស្គាល់ថា ភាគរយនៃការដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាធ្លាក់ចុះខ្លះ តែមិនច្រើនដល់ជិត ៣០% បើធៀបនឹងអាណត្តិមុននោះទេ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក ជាម យៀប ចាត់ទុកលទ្ធផលរបាយការណ៍នេះ ជាមូលដ្ឋាន សម្រាប់រដ្ឋាភិបាល បន្តកិច្ចប្រឹងប្រែង កែទម្រង់ដឹកនាំប្រទេសទៅថ្ងៃខាងមុខ។
VOD៖ តើអ្នកគិតថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នឹងពិចារណាបែបណា ចំពោះលទ្ធផលនៃការស្ទង់មតិនេះ?
Jessica Keegan៖ ខ្ញុំគិតថា កត្តានេះ គឺអាស្រ័យលើអ្នកកាន់អំណាច និងអ្នកសម្រេចចិត្ត ទទួលឬមិនទទួលយកការរកឃើញនេះ ហើយខ្ញុំគិតថា វាសំខាន់សម្រាប់ពួកគេផងដែរ ដោយសារលទ្ធផលជាក់ច្បាស់ណាស់ថា ប្រជាប្រិយភាពគាំទ្រគណបក្សកាន់អំណាច កំពុងថយចុះ លុះណាតែអ្នកកាន់អំណាចទាំងនោះ ដែលកំពុងស្ថិតក្នុងតំណែង អាចឆ្លើយតបចំពោះការទាមទាររបស់អ្នកបោះឆ្នោតហើយ ដែលកំពុងផ្លាស់ប្តូរ លុះត្រាតែអ្នកស្ថិតក្នុងតំណែងទាំងនោះ ទទួលយកនូវកំណែទម្រង់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដ ឆ្លើយតបនឹងការទាមទាររបស់អ្នកបោះឆ្នោត បើមិនដូច្នោះ ខ្ញុំគិតថា សេរីភាពលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៃកាន់តែសឹករិចរិល។ ហើយនេះគឺអាស្រ័យលើពួកគេពិចារណា អ្វីគួរធ្វើ តែចុងបំផុត គឺលទ្ធផលនៃការស្ទង់មតិបង្ហាញថា យន្តការមានប្រសិទ្ធិភាពមួយគប្បីធ្វើឡើង។
VOD៖ តើលទ្ធផលនៃការស្ទង់មតិនេះ មានអត្ថប្រយោជន៍អ្វីខ្លះ ដល់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា និងរដ្ឋាភិបាល?
Jessica Keegan៖ ជាសកល ទិន្នន័យនេះ បង្ហាញពីបំណងប្រាថ្នាដ៏ក្លាំងក្លា ចំពោះកំណែទម្រង់។ ខ្ញុំគិតថា មានចំណុចជាច្រើនក្នុងទិន្នន័យនេះ ។ ចំណុចសំខាន់មួយក្នុងការស្ទង់មតិនេះ បង្ហាញថា ជិត ៣ភាគ៤នៃអ្នកឆ្លើយតប ជឿថា ពួកគេ មានសិទ្ធិច្រើនជាងមុន ក្នុងការនិយាយជាសាធារណៈពីនយោបាយ ហើយកម្មវិធីជាច្រើនរបស់IRI ប៉ុន្មានឆ្នាំនេះ គឺផ្តោតលើការពង្រីកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ គោលនយោបាយតស៊ូមតិ និងការចូលរួមរបស់យុវជនជាដើម។ ដូចដែលយើងបានដឹង គឺមានយុវជនជាច្រើន បានផុសផុលឡើងក្នុងដំណើរការបោះឆ្នោតកន្លងទៅនេះ ហើយមានយុវជនជាច្រើននាក់ទៀត បានចូលរួមបោះឆ្នោតជាលើកដំបូង។ ចំពោះតួលេខអ្នកដែលថា ខ្លួនមានសេរីភាពច្រើនក្នុងការជជែកគ្នាពីរឿងនយោបាយ គឺជាផ្នែកមួយលើកទឹកចិត្តដល់ IRI បន្តការវិនិយោគលើការអភិវឌ្ឍន៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា និងសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋផ្ទាល់។ ត្រង់នេះជាចំណុចសំខាន់មួយ ដែលបង្ហាញថា នៅពេលដែលរបាយការណ៍ ត្រូវបានរៀបចំឡើងនៅខែតុលា ប្រជាពលរដ្ឋ ជាទូទៅ មានសិទ្ធិក្នុងការប្រមូលផ្តុំដោយសន្តិភាព។ ខ្ញុំគិតថា ប្រសិនបើការស្ទង់មតិ ធ្វើឡើងនៅថ្ងៃនេះផ្ទាល់ ខ្សែបន្ទាត់នៃការដឹកនាំផ្លូវត្រូវ អាចនឹងកាន់តែធ្លាក់ចុះជាងនេះ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ យើងឃើញមានការគាំទ្រច្រើន ពីប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា ចំពោះកំណែទម្រង់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ជាពិសេសប្រព័ន្ធតុលាការ និងសេរីភាពបញ្ចេញមតិ។
VOD៖ តើ IRI មានជាអនុសាសន៍បែបណាទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដើម្បីកែលម្អ និងអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ?
Jessica Keegan៖ ទិន្នន័យទាំងនេះ បង្ហាញដោយខ្លួនឯងហើយ ពួកយើងមិនធ្វើការវិភាគ សម្រាប់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឡើយ។ យើងបានផ្តល់ឯកសារទិន្នន័យទាំងនោះ ទៅកាន់ដៃគូរពាក់ព័ន្ធ ហើយពួកយើងសង្ឃឹមថា ពួកគេនឹងប្រើប្រាស់វា ក្នុងន័យស្ថាបនាមួយ។ ការស្ទង់មតិនេះ បង្ហាញច្បាស់លាស់ពីសូចនាករណ៍ ដែលកំណែទម្រង់ចាំបាច់ធ្វើឡើង ដោយសារការជំរុញយ៉ាងច្រើនពីពលរដ្ឋ ហើយនេះគឺអាស្រ័យលើអ្នកកាន់អំណាចជាអ្នកសម្រេចចិត្ត។ យើងមិនផ្តល់ជាអនុសាសន៍ ឬការប្រឹក្សានោះទេ តែយើងធ្វើការជាមួយគណបក្សនយោបាយ ដើម្បីពង្រឹងសមត្ថកិច្ចរបស់ពួកគេ ក្នុងការវិភាគលើទិន្នន័យទាំងនេះ ដោយខ្លួនឯងផ្ទាល់ ដូច្នេះ យើងនឹងផ្តល់ទិន្នន័យនេះ ទៅពួកគេ តែខ្ញុំមិនប្រាប់ពួកគេអ្វីគួរធ្វើនោះទេ៕ប្រភព ពី វីអូឌី
