តើនរណាជាអ្នកទទួលខុសត្រូវនៅពេលដែលបុរីមួយប្រកាសក្ស័យធន?
គម្រោងវិនិយោគនានានៅកម្ពុជា របស់លោកឧកញ៉ា ថោង សារ៉ាត់ កំពុងស្ថិតនៅក្នុងភាពរអាក់រអួលជាខ្លាំង បន្ទាប់ពីតុលាការបានចោទអ្នកគ្រប់គ្រងរូបនេះ ពីបទជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការសម្លាប់លោកឧកញ៉ា អ៊ឹង ម៉េងជឺ។ ព័ត៌មាននេះ បានជំរុញឲ្យដំណើរការសាងសង់បុរី និងសកម្មភាពអាជីវកម្មរបស់ឧកញ៉ា ថោង សារ៉ាត់ បាត់បង់ការទុកចិត្តពីអតិថិជន ហើយបញ្ហានេះអាចឈានដល់ការក្ស័យធន។
តើអតិថិជនត្រូវស្វែងរកកិច្ចអន្តរាគមន៍ពីអ្នកណាខ្លះ ប្រសិនបើបុរីមួយត្រូវដួលរលំ?
ការដ្ឋានសាងសង់បុរី ៩៩៩ ឋិតនៅតាមបណ្ដោយផ្លូវ២៧១ ជិតមន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពខ្មែរ-សូវៀត។ រូបថតថ្ងៃទី១១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៤
រចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រងនៅក្នុងក្រុមហ៊ុនរបស់លោកឧកញ៉ា ថោង សារ៉ាត់ មួយចំនួន ត្រូវផ្លាស់ប្ដូរទាំងស្រុងនៅពេលដែលរូបលោកត្រូវប៉ូលិសចោទប្រកាន់ ថា មានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការសម្លាប់ថៅកែស៊ីម៉ង់ពេជ្រ លោកឧកញ៉ា អ៊ឹង ម៉េងជឺ។ ការផ្លាស់ប្ដូររចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រងនោះ គឺមានតែក្រុមហ៊ុនមួយក្នុងចំណោមក្រុមហ៊ុនជាច្រើនទៀតរបស់ឧកញ៉ា ថោង សារ៉ាត់ គឺក្រុមហ៊ុនផលិតប៉ាតេ ៩៩៩ ដែលបានផ្ទេរសិទ្ធិគ្រប់គ្រងទៅឲ្យមនុស្សជិតស្និទ្ធនឹងរូបលោក ចំនួន ៥នាក់ ដើម្បីគ្រប់គ្រងសកម្មភាពអាជីវកម្មជំនួស។
ចំណែកក្រុមហ៊ុនផ្សេងទៀតដូចជាបុរី ៩៩៩ ដែលជាការវិនិយោគធំមួយរបស់លោកឧកញ៉ា ថោង សារ៉ាត់ មិនមានការផ្លាស់ប្ដូររចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រងឡើយ។ កត្តានេះ បានធ្វើអោយសាធារណជន និងអ្នកជំនាញអចលនទ្រព្យព្រួយបារម្ភថា សកម្មភាពវិនិយោគរបស់ក្រុមហ៊ុនបុរី ៩៩៩ នឹងអាចរាលដល់វិស័យធនាគារ អតិថិជន និងសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។ គេហទំព័ររបស់បុរី ៩៩៩ បានបង្ហាញថា ការវិនិយោគរបស់ខ្លួន បានទទួលប្រាក់កម្ចីពីធនាគារវៀតណាម ឈ្មោះ ប៊ីអាយឌីស៊ី (BIDC) ប៉ុន្តែធនាគាររបស់វៀតណាម និងក្រុមហ៊ុនបុរីនេះ មិនបានបង្ហាញទឹកប្រាក់វិនិយោគជាក់លាក់ឡើយ។
អ្នកគ្រប់គ្រងសាខារបស់បុរី ៩៩៩ ដែលសុំមិនឲ្យបញ្ចេញឈ្មោះម្នាក់បានអះអាងថា ទោះបីជាលោកឧកញ៉ាកំពុងរត់ភៀសខ្លួនក៏ដោយ តែសកម្មភាពសាងសង់ និងការលក់របស់ខ្លួននៅមានសកម្មភាពដដែល។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកគ្រប់គ្រងរូបនោះទួលស្គាល់ថា បច្ចុប្បន្នមានអតិថិជនថ្មីៗជាច្រើនមានការរារែក ក្នុងការទិញបុរី ប៉ុន្តែអតិថិជនដែលបានបង់លុយទិញបុរីនោះរួចហើយ ពុំមានការព្រួយបារម្ភឡើយ។
ម្យ៉ាងវិញទៀត ថ្នាក់ដឹកនាំនៃក្រុមហ៊ុនបុរី ៩៩៩ មិនមានផែនការក្នុងការផ្លាស់ប្ដូររចនាសម្ព័ន្ធ និងកាត់បន្ថយគម្រោងវិនិយោគដែលកំពុងសាងសង់នាពេលបច្ចុប្បន្ននោះ ទេ។
អ្នកវិភាគផ្នែកអចលនទ្រព្យ លោក កឹក ណារិន បានឲ្យដឹងថា ដំណើរការនៃការសាងសង់ ឬវិនិយោគបុរីនីមួយៗនៅប្រទេសកម្ពុជា ត្រូវឆ្លងកាត់ស្ថាប័នសំខាន់បី គឺក្រសួងដែនដី នគរូបនីយកម្ម ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ និងសាលារាជធានីភ្នំពេញ។ លោកបញ្ជាក់ទៀតថា ផលប៉ះពាល់ដល់អតិថិជនដែលទិញបុរីនោះ គឺអាស្រ័យលើប្រភពទុនដែលម្ចាស់បុរីនោះយកទៅវិនិយោគ។
ចំណែកតំណាងក្រុមហ៊ុនបុរី ៩៩៩ វិញបានអះអាងថា អតិថិជនមិនគួរបារម្ភពេកទេ ព្រោះតាមផ្លូវច្បាប់ គឺតម្រូវឲ្យម្ចាស់វិនិយោគបុរីតម្កល់ប្រាក់ ២% នៅធនាគារជាតិកម្ពុជា ដើម្បីសងជាប្រាក់សំណងនៅពេលបុរីនោះមានបញ្ហា ឬក្ស័យធន។ បច្ចុប្បន្ន ក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍបុរី ៩៩៩ មានគម្រោងចំនួន១២ លើការសាងសង់ផ្ទះល្វែង វីឡា និងអគារស្នាក់នៅបែបទំនើប ឬហៅថាខុនដូ (Condo)។ គម្រោងវិនិយោគរបស់ខ្លួននោះ គឺស្ថិតនៅតំបន់សំខាន់បី គឺទីមួយ តំបន់ស្ទឹងមានជ័យ បឹងត្របែក និងក្នុងខណ្ឌទួលគោក។
អ្នកជំនាញផ្នែកអចលនទ្រព្យនៅកម្ពុជា យល់ឃើញថា កាលណាបុរីមួយប្រកាសក្ស័យធនដោយប្រការណាមួយនោះ គឺត្រូវវិភាគលើប្រភពទុននៃការវិនិយោគបុរីសំខាន់បី គឺទីមួយ ប្រភពទុនមកពីធនាគារ។ ទីពីរ ប្រភពទុនមកពីអតិថិជន និងទីបី ប្រភពទុនមកពីម្ចាស់បុរីដោយផ្ទាល់។
ទំនាក់ទំនងនៃការដួលរលំបុរី និងការផ្ដល់ឥណទានធនាគារវិញ ប្រធាននាយកប្រតិបត្តិនៃធនាគារអេស៊ីលីដា (Acleda Bank) លោក អ៊ិន ចាន់នី មានប្រសាសន៍ថា ធនាគារមិនមានការចុះកិច្ចសន្យាណាមួយរវាងម្ចាស់គម្រោងសាងសង់ ឬបុរីណាមួយនោះទេ។ ការផ្ដល់ប្រាក់កម្ចីកន្លងមក គឺអាស្រ័យលើគម្រោងសាងសង់ដែលស្របច្បាប់ និងការទទួលស្គាល់ពីអាជ្ញាធរ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកវិភាគផ្នែកអចលនទ្រព្យមួយចំនួនទៀតអះអាងថា ហានិភ័យនៅក្នុងវិស័យវិនិយោគលំនៅឋាននៅតែមាន ដែលអាចប៉ះពាល់ដល់អតិថិជន និងវិស័យធនាគារ។ ហានិភ័យនោះ គឺការអនុវត្តច្បាប់សាងសង់នៅមានកម្រិតទាប ជាពិសេសម្ចាស់គម្រោងតែងតែផ្ដល់ជាលាភសក្ការៈដល់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល ជាថ្នូរនឹងការសម្រួលកិច្ចការសាងសង់។ ការសាងសង់លឿនពេក ក៏ប៉ះពាល់ដល់អតិថិជន នៅពេលសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា និងចំណូលរបស់ម្ចាស់វិនិយោគជួបវិបត្តិ។ បច្ចុប្បន្ន ការវិនិយោគបុរីនៅរាជធានីភ្នំពេញមានចំនួន ៧៤បុរី។
ម្យ៉ាងវិញទៀត គម្រោងវិនិយោគបុរីនីមួយៗទទួលជោគជ័យ ឬបរាជ័យ គឺអាស្រ័យលើកត្តាតម្លៃ ទីតាំង និងកត្តាអតិថិជន។ តែភាពទុកចិត្តលើអតិថិជនចំពោះបុរី ៩៩៩ នៅពេលនេះ បានធ្លាក់ចុះម្ដងបន្តិចៗ នៅពេលគេបានដឹងឮថា ម្ចាស់បុរីមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើឃាតកម្មនោះ។ បច្ចុប្បន្ន អ្នកគ្រប់គ្រងបុរីវិញ គឺបានត្រឹមតែព្យាយាមពន្យល់អតិថិជនឲ្យយល់ដឹងអំពីករណីដែលកើតឡើង នោះ ថាជារឿងបុគ្គល និងបុគ្គលប៉ុណ្ណោះ ដោយមិនមែនកើតឡើងដោយសារតែក្រុមហ៊ុននោះទេ។
ចំណែកអាជ្ញាធរដែលជាអ្នកគ្រប់គ្រងការវិនិយោគបុរីនៅកម្ពុជា វិញ មានលទ្ធភាពតិចតួចប៉ុណ្ណោះក្នុងការសងសំណងទៅអតិថិជន ប្រសិនបើបុរីណាមួយដួលរលំ ឬប្រកាសក្ស័យធន ព្រោះប្រាក់តម្កល់នៅក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច ប្រមាណ ២% ក្នុងគម្រោងនីមួយៗនោះ មិនអាចទូទាត់ ឬសងប្រាក់ទៅអតិថិជនបានគ្រប់ចំនួនឡើយ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត អតិថិជនដែលខ្ចីប្រាក់ពីធនាគារវិញ ក៏អះអាងថា អតិថិជនជាអ្នកទទួលខុសត្រូវសងប្រាក់ទៅធនាគារ ប្រសិនបើបុរីណាមួយដែលខ្លួនទិញនោះខុសច្បាប់ ឬក៏បុរីនោះប្រកាសក្ស័យធន៕ ប្រភពៈ RFA
