ជាតិមួយនៃការកុហក និងបោកប្រាស់?
នៅ
ពេលអ៊ុនតាក់ចូលមកដល់នៅដើម ឆ្នាំ១៩៩២
ដើម្បីរក្សាសន្តិភាពក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព ទីក្រុងប៉ារីស
និងរៀបចំប្រទេសព្រមទាំងរៀបចំការបោះឆ្នោតជាតិ
ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាជាតិកម្ពុជា ដែលកាលនោះតំណាងឲ្យប្រទេសកម្ពុជា
បានជួបប្រជុំគ្នានៅព្រះបរមរាជវាំង។ នោះជាកិច្ចប្រជុំលើក
ទីមួយរបស់ក្រុមប្រឹក្សានេះនៅក្នុងប្រទេស។
នៅពេលបើកកិច្ចប្រជុំ ព្រះករុណា នរោត្តម
សីហនុ
ដែលកាលនោះជាប្រធានឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាជាតិកម្ពុជាបានលើកឡើងអំពី
ការបាត់បង់សមត្ថភាពរបស់ប្រទេសឯករាជ្យរបស់ព្រះអង្គក្នុងការគ្រប់
គ្រងខ្លួនឯងនិងបង្ហាញភាពអៀនខ្មាសដែល «បរទេស»
បានមកធ្វើការងារនេះ។ សមាជិកដទៃៗទៀតនៃក្រុមប្រឹក្សានេះ
ដែលទាំងអស់មកពីបួនក្រុមដែលធ្វើសង្គ្រាមប្រឆាំងគ្នា
បានយល់ស្របនឹងការលើកឡើងរបស់ព្រះអង្គ។
អ៊ុនតាក់ បានចាកចេញនៅ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣
នៅពេល កម្ពុជា មានរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីមួយនិងរដ្ឋាភិបាលថ្មីមួយ។
ប្រទេសនេះបានទទួលឯករាជ្យនិងអធិបតេយ្យ។
ការជួយទាំងនោះគឺចេញមកពីប្រទេសដទៃៗទូទាំងពិភពលោកដើម្បីកសាងឡើង
វិញនូវប្រទេសដែលត្រូវបានខ្ទេចខ្ទីនេះ។
ប៉ុន្តែចាប់តាំងពីពេលនោះមករឿងអាស្រូវពីមួយទៅមួយបាននាំឲ្យ
ប្រទេសនេះបាត់បង់ការជឿជាក់ពីប្រជាជន។
មូលហេតុឫសគល់នៃរឿងអាស្រូវទាំងអស់នេះគឺ៖
ការបោកប្រាស់និងការកុហកដែលអាចឃើញក្នុងទម្រង់នៃអំពើពុករលួយ
និងការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្ស។
នៅពេល អ៊ុនតាក់ ចាកចេញ អ៊ុនតាក់
បានទុកនូវឧបករណ៍មួយចំនួនសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាថ្មីនេះ។
ប៉ុន្តែមន្រ្តីរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកនោះ បានធ្វើខ្លួនដូចទៅនឹង
«ចោរប្លន់តាមផ្លូវ ហាយវ៉េ»។ បន្ទាប់ពីអំពើប្លន់តាមផ្លូវ ហាយវ៉េ នេះ
មានរឿងអាស្រូវធំមួយនៅមជ្ឈមណ្ឌលសកម្មភាពកម្ចាត់មីនកម្ពុជា ដែល
«អំពើពុករលួយ ការលួច និងបក្ខពួក» ត្រូវបានរកឃើញ (១៩៩៩)
រឿងអាស្រូវនៃការប្រើប្រាស់ខុសចំពោះថវិការបស់ធនាគារពិភពលោកនៅ
ក្នុងគម្រោងរំលាយទាហានចំនួន ៣០ ០០០ នាក់ (២០០៣)
រឿងអាស្រូវនៃការលួចថវិកាចំនួន ១,២
លានដុល្លារនៃជំនួយកម្មវិធីស្បៀងអាហារពិភពលោក (២០០៤)
រឿងអាស្រូវនៃការប្រើខុសនៃថវិកាធនាគារពិភពលោកនៅក្នុងគម្រោង
ចំនួន ៧ ដែលអនុវត្តទូទាំងប្រទេសដោយក្រសួងដែនដី នគរូបនីយកម្ម
ក្រសួងអភិវឌ្ឍជនបទ ក្រសួងសាធារណការនិងដឹកជញ្ជូន
និងក្រសួងឧស្សាហកម្ម (២០០៦)។
រឿងអាស្រូវនេះមិនបានបញ្ចប់ត្រឹមនោះទេ។
មិនយូរបន្ទាប់ពីការបើកក្នុង ឆ្នាំ២០០៧
សាលាក្តីខ្មែរក្រហម ដែលអង្គការសហប្រជាជាតិជួយបង្កើតឡើង
ត្រូវបានរងការវាយប្រហារថា មានអំពើពុករលួយរួមទាំង
«ប្រព័ន្ធពុករលួយនៅក្នុងការសូកប៉ាន់ទៅមន្រ្តីរដ្ឋាភិបាលដើម្បី
ទទួលបានការងារ»។
កាល ឆ្នាំ២០១១
ករណីពុករលួយធ្ងន់ធ្ងរមួយត្រូវបានរកឃើញនៅក្រសួងសង្គមកិច្ចដែល
ប្រាក់ជាង ៥
លានដុល្លារត្រូវបានលួចពីមន្រ្តីរាជការដែលស្លាប់និងចូលនិវត្តន៍។
កាលឆ្នាំមុនអង្គការមូលនិធិសកលដែល
ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺអេដស៍ របេង គ្រុនចាញ់
បានរកឃើញការស៊ីសំណូកធំមួយនៅក្នុងក្រសួងសុខាភិបាល។
មន្រ្តីសុខាភិបាលត្រូវបានចោទប្រកាន់ថា បានយកប្រាក់សំណូកជាង ៤០
ម៉ឺនដុល្លារដើម្បីផ្តល់កិច្ចសន្យាទៅអ្នកផ្គត់ផ្គង់មុងនៅក្រៅ
ប្រទេសនិងអំពើពុករលួយដទៃទៀត។
ការបោកនិងការកុហកគឺជ្រួតជ្រាបនៅក្នុង
ចរិតរបស់ពួកគេ។ ក្រៅពីអំពើពុករលួយទាំងនេះ
មានការបោកប្រាស់នៅក្នុងការប្រឡងនិងអំពើពុករលួយនៅសាលាក្តី
ខ្មែរក្រហម។
ការកុហកនិងអំពើមិនពិតថ្មីៗត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងរឿងមួយទៀត
ពាក់ព័ន្ធនឹងអ្នកស្រី សុម៉ាលី ម៉ម
ដែលបានប្រាប់ពិភពលោកអំពីសាច់រឿងតស៊ូនៅក្នុងការងារប្រយុទ្ធ
ប្រឆាំងការជួញដូរផ្លូវភេទ
ជាសាច់រឿងដែលបានធ្វើឲ្យគាត់ល្បីឈ្មោះ
ប៉ុន្តែសាច់រឿងមួយចំនួនក្នុងចំណោមសាច់រឿងទាំងនោះ
រួមទាំងសាច់រឿងផ្ទាល់របស់លោកស្រី គឺជាសាច់រឿងមិនពិត។
អ្នកស្រីបានលាលែងពីតំណែងនៃអង្គការមូលនិធិ សុម៉ាលី ម៉ម។
គេនិយាយថា ត្រីស្អុយរលួយពីក្បាលចុះទៅ
ហើយសុភាសិតនេះទំនងជាកើតមាននៅក្នុង ប្រទេសកម្ពុជា
នៅពេលដែលមេដឹកនាំមិនរក្សាតាមការស្បថរបស់ខ្លួនពេលចូលកាន់
តំណែង។
ពីមុនពេលចូលកាន់តំណែងតំណាងរាស្រ្ត
កម្ពុជានិងសមាជិកគណៈរដ្ឋមន្រ្តី
បានធ្វើការប្តេជ្ញាជាឱឡារិកនៅក្នុងព្រះបរមរាជវាំងនៅចំពោះមុខ
ព្រះមហាក្សត្រ សម្តេចសង្ឃទាំងពីរអង្គ
និងវត្ថុស័ក្តិសិទ្ធិទាំងឡាយនៅក្នុងព្រះបរមរាជវាំង។ ក្នុងនោះ
ពួកគេបានសន្យាមិនប្រើជម្រើសហិង្សាក្នុងការដោះស្រាយជម្លោះជាតិ
ឬអន្តរជាតិ ប្រយុទ្ធនឹងអំពើពុករលួយគ្រប់ទម្រង់
មិនកេងប្រវ័ញ្ចអត្ថប្រយោជន៍ជាតិសម្រាប់ខ្លួនឯង គ្រួសារ
ឬបក្សរបស់ខ្លួន។
អំពើរបស់ពួកគេមិនត្រូវជាមួយនឹងពាក្យ
ទាំងនោះនៅពេលអំពើពុករលួយនិងបក្ខពួកនិយមពោរពេញទៅដោយអំណាច។
ឧទាហរណ៍គឺនៅពេលកងទ័ពរបស់គណបក្សកាន់អំណាចទាំងពីរគឺគណបក្ស
ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា
បានប្រយុទ្ធគ្នាអស់រយៈពេលពីរថ្ងៃនៅក្នុងអ្វីដែលគេហៅថារដ្ឋ
ប្រហារ ឆ្នាំ១៩៩៧
និងនៅពេលអំពើហិង្សាត្រូវបានប្រើប្រាស់ដើម្បីបង្ក្រាបបាតុករ
អហិង្សាកាលពី ខែមករា ឆ្នាំនេះ
និងនៅពេលដែលធនធានធម្មជាតិរបស់ប្រទេសនេះត្រូវបានប្រមូលយកដោយជន
មានអំណាចសម្រាប់អត្ថប្រយោជន៍របស់ពួកគេនិងនៅពេលដែលស្ថានភាព
សិទ្ធិមនុស្សនៅតែអាក្រក់។
ការធ្វើខុសដែលបានលើកឡើងខាងលើគ្រាន់តែ
ជាសញ្ញាតូចមួយនៃបញ្ហាធំជាងនេះ។ ទោះយ៉ាងណាក្តី ពួកគេបង្ហាញថា
ជនជាតិកម្ពុជាមានគុណវិបត្តិចរិតដែលអាចធ្វើឲ្យមានការគិតថា
ពួកគេជាមនុស្សមិនអាចទុកចិត្តបាន
មិនស័ក្តិសមនឹងតំណែងនៃការទទួលខុសត្រូវ។
ចំណាត់ការត្រូវធ្វើឡើងដើម្បីកែតម្រូវគុណវិបត្តិនេះ។
ជាការចាប់ផ្តើមមេដឹកនាំកម្ពុជា ឥឡូវនេះ
ត្រូវកំណត់ស្តង់ដារសីលធម៌ខ្ពស់ជាងមុន គោរពតាមការស្បថរបស់ខ្លួន
គោរពកាតព្វកិច្ចសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ
និងធ្វើឲ្យពាក្យសម្តីខ្លួនឯងក្លាយជាការពិតជាងមុនដើម្បីធ្វើ
ឲ្យខ្លួនឯងអាចត្រូវបានគេជឿជាក់។
ពួកគេត្រូវតែបង្កើតតម្លៃសីលធម៌មួយសម្រាប់ប្រទេស។
ក្រៅពីការជួយធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនូវចរិត
លក្ខណៈនៃបែបបទនិងចរិតជនជាតិកម្ពុជារបស់ខ្លួននិងដើម្បីកេរ្តិ៍
ឈ្មោះតម្លៃសីលធម៌នេះនឹងធ្វើឲ្យការងារអនុវត្តច្បាប់ងាយស្រួលជាង
មុន និងមានប្រសិទ្ធភាពជាងមុន។
អ្នកសង្គមវិទ្យាជនជាតិ បារាំង Emile Durkheim
បានថ្លែងថា៖ «នៅពេលដែលមានសីលធម៌គ្រប់គ្រាន់
ច្បាប់គឺមិនចាំបាច់ត្រូវការទេ។ នៅពេលខ្វះសីលធម៌
ច្បាប់គឺមិនអាចអនុវត្តបាន»៕
ដោយ ឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគនយោបាយ
ការឆ្លើយតបទៅនឹងមតិរបស់លោក ឡៅ ម៉ុងហៃ
បាតុករ (មានវិទ្យុទាក់ទង) វាយសំពងសន្តិសុខម្នាក់ក្បែរទីលានប្រជាធិបតេយ្យថ្ងៃ ទី១៥ កក្កដា។ ហេង ជីវ័ន
ការឆ្លើយតបទៅនឹងមតិរបស់លោក ឡៅ ម៉ុងហៃ
នេះជាការឆ្លើយតបនឹងមតិរបស់លោក ឡៅ
ម៉ុងហៃ ដែលមានចំណងជើងថា «ប្រទេសជាតិមួយនៃការកុហកនិងបោកប្រាស់?»
ចុះនៅក្នុងកាសែត ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ កាលថ្ងៃព្រហស្បតិ៍។
បើទោះបីជាខ្ញុំមិនយល់ស្របច្រើននឹង
អ្វីដែលលោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ បានសរសេរអំពីការបោកប្រាស់
និងការកុហកថា បានកើតឡើងជាប់ជានិច្ចនៅក្នុង ប្រទេសកម្ពុជា
និងអនុសាសន៍អំពីរបៀបដោះស្រាយបញ្ហាដែលរ៉ាំរ៉ៃនិងមានពាសពេញទី
កន្លែងខ្ញុំចង់បង្ហាញនូវរូបភាពខុសគ្នាមួយ អំពីបញ្ហាថា
តើមកពីមូលហេតុអ្វីនិងផ្តល់នូវដំណោះស្រាយផ្សេងមួយទៀតអំពីរបៀប
ដោះស្រាយបញ្ហានេះ។ ខ្ញុំសូមបង្ហាញអំពីការកើតមាននៃ
«ការបោកប្រាស់ និងការកុហក»
នៅក្នុងសង្គមកម្ពុជាតាមរបៀបបាតុភូតចិត្តវិទ្យា។
ទីមួយ យើងត្រូវតែចាំថា ប្រជាជនកម្ពុជា
ពោរពេញទៅដោយដំបៅផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្តអស់រយៈពេលជាយូរមកហើយ
ដូចប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់ខ្លួន។
ប្រវត្តិសាស្រ្តនៃជម្លោះផ្ទៃក្នុងដដែលៗ និងការចូលឈ្លានពានលុកលុយ
និងការគ្របដណ្តប់ពីអំណាចបរទេសក្នុងចំណោមវិស័យផ្សេងៗគឺបានរួម
ចំណែកនឹងដំបៅចិត្តវិទ្យាដែលបានអូសបន្លាយនេះ។
បញ្ហានយោបាយនិងសង្គមបច្ចុប្បន្នគឺជាការបង្ហាញឲ្យឃើញអំពី
ព្រឹត្តិការណ៍និងដំបៅអតីតកាល។
បញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចសង្គមនិងនយោបាយសង្គម
បច្ចុប្បន្នគឺមិនមែនជាលទ្ធផលនៃបុគ្គលិក ក្រុម
និងលទ្ធផលនៃគោលនយោបាយជាក់លាក់ណាមួយទេ ដោយជនជាតិកម្ពុជា
ឬអំណាចបរទេស នៅលើផែនដីឬឋានសួគ៌ទេ ប៉ុន្តែជាកត្តា
រូបវន្តនិងផ្លូវចិត្ត
ដែលបានបង្កើតចលាចលយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា។
ទ្វេគ្រោះសង្គមនិងនយោបាយកម្ពុជាដូចដែល
យើងសង្កេតឃើញបច្ចុប្បន្នគឺជាលទ្ធផលនៃសោកនាដកម្មកាលពីអតីតកាល។
ប្រជាជនកម្ពុជា
ជាដដែលៗតាមរយៈប្រវត្តិសាស្រ្តគួរឲ្យរន្ធត់និងមហន្តរាយត្រូវបាន
បោកប្រាស់ដកហូតសិទ្ធិ និងកុហក
និងទទួលរងការបំពានទាំងផ្លូវកាយនិងផ្លូវចិត្តភាគច្រើនបំផុតដោយ
មេដឹកនាំរបស់ខ្លួន។ យើងអាចបន្ទោសទៅលើធាតុមួយចំនួន
ថាឥទ្ធិពលបរទេសបានដើរតួនាទីសំខាន់ចំពោះភាពជាប់គាំងនយោបាយនិង
សង្គមដែលកំពុងបន្តមាននេះ ប៉ុន្តែកម្ពុជា
ត្រូវការយកការទទួលខុសត្រូវដោយខ្លួនឯងចំពោះអ្វីជាច្រើន
ដែលបានកើតឡើងចំពោះប្រជាជនរបស់ខ្លួននិងប្រទេសរបស់ខ្លួន។
នៅក្នុងករណីភាគច្រើនបំផុតកម្ពុជាខ្លួន
ឯងទាញកៃបង្កបញ្ហាហើយជាឧទាហរណ៍ គឺក្នុងរបបខ្មែរក្រហម
គឺមិនមានការចូលរួមផ្ទាល់ពីបរទេសទេ
ចំពោះការសម្លាប់និងការបង្អត់បាយប្រជាជនខ្លួនឯងរហូតដល់ស្លាប់។
បញ្ហាចិត្តវិទ្យាបានបង្ហាញឲ្យឃើញ
និងជ្រួតជ្រាបនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា។
ដូច្នេះលទ្ធផលនៃបាតុភូតចិត្តវិទ្យានេះ
បានប៉ះពាល់ដល់ឯកភាពជាតិ
និងការសម្រុះសម្រួលគ្នាក្នុងចំណោមបញ្ហាសង្គមបច្ចុប្បន្ន។
នេះបង្ហាញអំពីមូលហេតុ ដែលប្រជាជនកម្ពុជាទាំងអស់ទាំងក្មេងចាស់
មាន ក្រ អ្នកមានអំណាច អ្នកមិនមានអំណាច
មានទំនោរចូលរួមនៅក្នុងឥរិយាបថហិង្សាដែលបណ្តាលឲ្យមានបុគ្គលនិយម
និងបក្ខពួកនិយម ដែលនាំឲ្យមានការបែកបាក់គ្នានៅក្នុងសង្គម
និងលក្ខណៈផុយស្រួយ។
មិនមានការទទួលខុសត្រូវចំពោះសកម្មភាពរបស់ខ្លួន
ខណៈប្រជាជនកម្ពុជាមានទំនោរបន្ទោសអ្នកដទៃចំពោះគុណវិបត្តិផ្ទាល់
របស់ខ្លួន។ ជាសង្គមមួយ យើងត្រូវតែទទួលស្គាល់ថា
«អំពើហិង្សាបង្កើតឲ្យមានហិង្សា»។
ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយជានិរន្តរ៍
ចំពោះបញ្ហាសង្គមនយោបាយនិងសេដ្ឋកិច្ចសង្គមកម្ពុជា
យើងមិនអាចពឹងផ្អែកទៅលើបុគ្គលណាមួយឬអង្គភាពណាមួយ
ឬគោលនយោបាយទេ
ប៉ុន្តែជាកិច្ចប្រឹងប្រែងរួមគ្នាពីសង្គមទាំងមូលរបស់ខ្លួន។
យើងត្រូវតែចាប់ផ្តើម
និងពិនិត្យមើលឲ្យបានល្អិតល្អន់ទៅលើអតីតកាលនិងសហការគា្នដើម្បី
សម្រេចនូវលទ្ធផលជានិរន្តរ៍នាពេលអនាគត។ យើងត្រូវតែសួរសំណួរថា
តើមូលហេតុអ្វី
បានជាយើងងាយនឹងទទួលរងការធ្លាក់ទឹកចិត្តនិងរបួសចិត្តសាស្រ្ត?
ហេតុអ្វីបានជាយើងមាននិន្នាការពិចារណា
អ្វីមួយចំនួនក្នុងលក្ខណៈអវិជ្ជមាន និងទុទិ្ទដ្ឋិនិយម?
យើងត្រូវយល់ថា
តើហេតុអ្វីបានជាយើងមាននិន្នាការប្រើហិង្សានៅពេលយើងជួបប្រទះ
ស្ថានភាពប្រឈមមុខ? ចម្លើយគឺថា
យើងត្រូវតែពិនិត្យមើលទៅលើជំនាញនិងបែបបទនៃការធ្វើជាឪពុក
ម្តាយ។
ដរាបណាទារកនិងកូនជួបប្រទះនឹងការបំពានផ្លូវកាយនិងផ្លូវចិត្ត
ដោយឪពុកម្តាយ ឬដោយអ្នកថែទាំ និងអ្នកអប់រំ វានឹងពិបាកក្រៃលែង
ដើម្បីផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថរបស់មេដឹកនាំ និងប្រជាជនទូទៅ
នៅក្នុងសង្គមមួយដើម្បីបញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់ហិង្សា
ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានិងដោះស្រាយឥរិយាបថមិនល្អមួយចំនួនទៀត។
យើងជាសង្គមមួយ មានទំនោរប្រើហិង្សា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហា
ហើយយើងមានទំនោរពិនិត្យមើលអ្វីដែលយើងមិនចូលចិត្ត
ក្នុងលក្ខណៈអវិជ្ជមាន។
យើងមិនចូលចិត្តសរសើរមនុស្ស
ប៉ុន្តែមានទំនោរបន្ទោសនិងដាក់ទោសទណ្ឌ។ យើងមិនចូលចិត្តវា
នៅពេលមនុស្សនិយាយបង្ហាញមតិយោបល់។
រាល់អ្វីទាំងអស់ខាងលើអាចត្រូវបានសង្កេតមើលនិងតាមដានត្រឡប់
ក្រោយវិញ ទៅលើវិធីបែបបទ ធ្វើជាឪពុកម្តាយរបស់យើងនៅគ្រប់ជំនាន់។
មនុស្សជាច្រើនក្នុងចំណោមយើងទាំងអស់គ្នា
ក្នុងអំឡុងវ័យកុមារត្រូវបានរំលោភបំពានទាំងផ្លូវកាយ
និងផ្លូវចិត្តដោយឪពុកម្តាយ របស់យើង
ដោយអ្នកថែទាំយើងគ្រូអ្នកអប់រំ និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន។
ជាការក្រៀមក្រំការបំពានទាំងនេះបានបន្តមានរហូតដល់ពេលធំពេញ
វ័យ។
ជាថ្មីម្តងទៀត «ហិង្សាបង្កើតហិង្សា»
«ការស្អប់បង្កើតការស្អប់» និង
«ភាពអវិជ្ជមានបង្កើតនូវភាពអវិជ្ជមាន»។
«ទុទ្ទិដ្ឋិនិយមនាំឲ្យមានទុទិ្ទដ្ឋិនិយម»។
នៅពេលយើងស្ថិតនៅក្រោមការរំលោភបំពាន
ទំាងផ្លូវកាយនិងផ្លូវចិត្តជានិរន្តរ៍យូរៗទៅ យើងនឹងរៀន
«បោកនិងកុហក»
ជាលក្ខណៈធម្មជាតិក្នុងចំណោមអ្វីដទៃៗទៀតជាផ្នែកនៃយន្តការការពារ
ខ្លួនរបស់យើង។
ខ្ញុំសូមផ្តល់អនុសាសន៍ថា
យើងក្នុងនាមជាកម្លាំងសមូហភាព ជាឪពុកម្តាយ គ្រូ អាជ្ញាធរ
អ្នកបង្កើតគោលនយោបាយ និងបុគ្គលពាក់ព័ន្ធដទៃៗទៀត និងអង្គភាពនានា
ត្រូវយល់និងប្តេជ្ញាចិត្តចំពោះការផ្តល់ធនធាននិងការគាំទ្រនៅ
ក្នុងការអប់រំកុមារតាំងពីវ័យកុមារដំបូងជាប្រព័ន្ធមួយសម្រាប់
ឪពុកម្តាយអ្នកថែទាំ
និងអ្នកដែលធ្វើការងារពាក់ព័ន្ធនឹងកូននិងគ្រួសារ
ដើម្បីកាត់បន្ថយហិង្សានិងការបោកនិងកុហកនៃអនាគត៕
ប្រភពពី ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍
