ទស្សនៈ ៖ តើការប្រើពាក្យ “យួន” ត្រូវបានចាត់ទុកជាការ រើសអើងពូជសាសន៍ ឬទេ?
”យួន”
ជាខេមរៈភាសាមានសរសេរយ៉ាងច្បាស់ក្នុងវចនានុក្រមភាសាខែ្មររបស់
សមេ្តចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត
ជាអ្នកប្រាជ្ញអក្សរសាស្រ្តខែ្មរ។ផែ្អកតាម
វចនានុក្រមរបស់ព្រះអង្គពាក្យ “យួន” គឺសំដៅចំពោះជនជាតិយួន
ឬវៀតណាម។ពាក្យយួន មានលក្ខណៈជាគ្រាមភាសា
ឬភាសាទូទៅដែលជនជាតិមួយប្រើប្រាស់សំដៅចំពោះជាតិសាសន៍មួយ។ជាក់ស្តែង
យើងអាចហៅប្រទេសរបស់យើងបានឈ្មោះពីរគឺ”ប្រទេសកម្ពុជា” ឬ
“ប្រទេសខែ្មរ”។សំរាប់យើងជាជនជាតិខែ្មរ យើងអាចហៅរបស់យើងជា
“ប្រទេសកម្ពុជា” ក៏បាន ឬ “ប្រទេសខែ្មរ”
ក៏បានប៉ុនែ្តសំរាប់ទំនាក់ទំនងការទូតឬអន្តរជាតិ គេប្រើ
”ប្រទេសកម្ពុជា”។ចំណែកប្រទេសជិតខាងរបស់
យើងដូចជាប្រទេសថៃគេហៅប្រទេសយើងថា “ប្រទេសកម្ពុជា” ផង ឬ
“ប្រទេសក្មេន(ខែ្មរ)” ផង។ រីឯខែ្មរយើងក៏អាចហៅ
ប្រទេសថៃបានពីរយ៉ាងផងដែរគឺ “ប្រទេសថៃ” ឬ
“ប្រទេសសៀម”។ប៉ុនែ្តគ្រាន់តែប្រជាជនថៃគេអានខុសពីខែ្មរយើង
បន្តិច គឺ
“សាយ៉ាម”ភាសាអង់គ្លេស”Siam”។សូម្បីតែជនជាតិអាមេរិកកាំង
ក៏គេអាចហៅភាសាទូទៅថា “អាគាំង” បានផងដែរ។គេមិនអាចចាត់ទុកការប្រើប្រាស់ពាក្យ “ខែ្មរ”, “យួន” ឬ “អាគាំង” ថាជាការរើសអើងពូជសាសន៍នោះទេ។
ខ្ញុំសូមលើកយកមាត្រា១ នៃអនុសញ្ញាអន្តរជាតិ សី្តពីការលុបបំបាត់រាល់ទម្រង់នៃការរើសអើងពូជសាសន៍ដូចមាន ខ្លឹមសារខាងក្រោមនេះ ៖
១. ក្នុងអនុសញ្ញានេះពាក្យ “រើសអើងពូជសាសន៍” មានន័យថា ការប្រកាន់បែងចែក ការផាត់ចេញ រឹតត្បិត ឬការនិយម ផែ្អកលើពូជសាសន៍ ពណ៌សម្បុរ បុព្វញាតិ ឬដើមកំណើត ឬជាតិពន្ធ ដែលមានទិសដៅ ឬអនុភាពបំផ្លាញ ឬបន្ថយការទទួលស្គាល់ការមាន ឬការប្រើប្រាស់ក្នុងលក្ខខណ្ឌសមភាព នូវសិទិ្ធមនុស្ស សេរីភាពមូលដ្ឋាន ខាងវិស័យនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ចសង្គមកិច្ចនិងវប្បធម៌ ឬវិស័យដទៃទៀតនៃជីវភាពសាធារណៈ។
២. អនុសញ្ញានេះ មិនអនុវត្តទៅលើការបែងចែកការផាត់ការរឹតត្បិត ឬការនិយម រវាងប្រជាពលរដ្ឋខ្លួន និងមិនមែនជាប្រជាពលរដ្ឋខ្លួន ដែលធ្វើឡើងដោយរដ្ឋភាគីនៃអនុសញ្ញានេះឡើយ។
និយមន័យក្នុងវចនានុក្រមភាសាអង់គ្លស មានខឹ្លមសារ ដូចខាងក្រោមនេះ ៖
“ការរើសអើង ការប្រព្រឹត្តមិនយុតិ្តធម៌ ឬលំអៀងប្រឆាំងនឹងមនុស្សម្នាក់ ឬក្រុមមួយដោយឈរលើ មូលដ្ឋាន “ពូជសាសាន៍របស់គេ”។
ក្នុងន័យនេះ ការប្រើប្រាស់ពាក្យ “យួន” មិនស្ថិតក្នុងនិយមន័យនៃអនុសញ្ញា សី្តពីការលុបបំបាត់ការ រើសអើងពូជសាសន៍ឡើយ។
ប្រតិកម្ម និងការបកស្រាយរបស់លោក អ៊ូ វីរៈ ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសិទិ្ធមនុស្សកម្ពុជា ដែលថាការ ប្រើប្រាស់ពាក្យ “យួន” ថាជា “ការរើសអើងពូជសាសន៍” ពិតជាមិនត្រឹមត្រូវនោះទេ។ ក្នុងនាមជា សកម្មជនសិទិ្ធមនុស្ស និងអ្នកការពារសិទិ្ធមនុស្ស គួរស្វែងយល់អោយច្បាស់ មុននឹងប្រតិកម្មការពារ អ្វីមួយ ដែលខ្លួនចាត់ទុកថាជាការរំលាភសិទិ្ធមនុស្ស ជាពិសេសត្រូវយោងតាមឯកសារផ្លូវការ របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ឬច្បាប់អន្តរជាតិ។
ខ្ញុំបានសិក្សា និងចូលប្រឡូកក្នុងវិស័យសិទិ្ធមនុស្សអស់រយៈពេលជាង ២០ឆ្នាំ ហើយខ្ញុំក៏ ធ្លាប់បាន ពន្យល់សហសេវិកអន្តរជាតិ ដែលបំរើរួមគ្នាជាមួយខ្ញុំ ចាប់តាំងតែពីសម័យអ៊ុនតាក់ រហូតមក។ ពួកគេក៏មានការយល់ច្រឡំបែបនេះដែរ ប៉ុន្តែយើងពុំអាចបន្ទោសពួកគេបាននោះទេ ពីព្រោះពួកគេ មិនមែនជាជនជាតិខែ្មរ។ប៉ុនែ្តវាគួរអោយចម្លែកខ្លាំងដែរ ដែលពលរដ្ឋខែ្មរខ្លួនឯងបែរជាមិនយល់ ឬ វងេ្វងអក្សរសាស្រ្តខ្លួនឯងបែបនេះ។
លោកអ៊ូ វីរៈ គួរគប្បីសុំទោសដល់ពលរដ្ឋខែ្មរ ចំពោះការភ័ន្តច្រឡំរបស់ខ្លួន ព្រោះខ្លួនជាបញ្ញវន្តដែល ទទួលបានការបណ្តុះបណ្តាលនៅអារ្យប្រទេស៕
ប្រភពពី Free Press Magazine
